________________
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ: | 150
ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਦੀ ਅਨੁਭੂਤੀ ਦੇ ਲਈ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਇੱਕ ਹੈ ਅਪੁਰਵਕਰਣ ਅਤੇ ਦੁਸਰਾ ਹੈ ਆਨਿਵਰਤੀਕਰਣ। ਇੱਥੇ ਕਰਣ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਆਤਮਾ ਦਾ ਮੁਕਤੀ ਵੱਲ ਵੱਧਣਾ ਅਪੁਰਵਕਰਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਆਤਮਾ ਕਰਮਗ੍ਰੰਥੀ (ਗੱਢ) ਨੂੰ ਭੇਜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਨਿਵਰਤੀਕਰਣ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰਨਤਾ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਨਿਵਰਤੀਕਰਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਚਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ - ਕਰਮ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ (ਸਥਿਤ ਘਾਤ), ਕਰਮ ਦੀ ਤਿਵਰਤਾ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ (ਰਸ ਘਾਤ), ਕਰਮ ਦੀ ਲੰਬੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਹੁਰਤ ਤੱਕ ਘੱਟ ਕਰ ਦੇਣਾ (ਗੁਣ ਸ਼੍ਰੇਣੀ) ਅਤੇ ਚੌਥਾ ਗੁਣ ਸੰਕ੍ਰਮਨ। 98 ਅਨਿਵਰਤੀਕਰਣ ਵਿੱਚ ਚਰਿੱਤਰ ਮੋਹਨੀਆਂ ਕਰਮ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਧਕ ਚੋਥਾ ਗੁਣਸਥਾਨ ਪਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।99 ਅਨਿਵਰਤੀਕਰਣ ਦੇ ਅੰਤਮ ਸਮੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਥਮੋਉਪਸ਼ਮ ਸੱਮਿਅਕਤਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਲੱਭਧੀ ਸਾਰ ਵਿੱਚ ਯਥਾਵਿਤੀਕਰਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਦੇ ਦੋ ਰੂਪ ਮਿਲਦੇ ਹਨ - ਅਪੂਰਵਕਰਣ ਅਤੇ ਅਵਨਿਰਵਰਤੀਕਰਣ। ਇਹਨਾਂ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਤਮਾ ਪੂਰਨਤਾ ਵੱਲ ਅਤੇ ਚਾਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਵੱਧਦੀ ਹੈ।
1. ਕਰਮਾ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ 2. ਇਹਨਾਂ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਤਮਾ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧੀ 3. ਅਚਾਰੀਆ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ 4. ਸਾਰੇ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਕਾਲ ਘੱਟ ਹੋਣਾ, ਆਯੁ ਕਰਮ ਨੂੰ | ਛੱਡਕੇ।100
ਆਤਮਾ ਦੀ ਇਹ ਵਿਸ਼ੁੱਧੀ ਭੱਵਯ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪਿਛੋਕੜ ਦੇ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਗੁਣਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਂਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਧਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਵਿਕਾਸ਼ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਮੁਕਤੀ ਵੱਲ ਹੋਰ ਸੰਮਿਤ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ।
