________________
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ: | 140 ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ।
ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਠਾਪਨਾ) ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਗੁਪਤੀਆਂ (ਮਨ, ਵਚਨ ਕਾਇਆ) ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।67
ਮੋਕਸ਼ ਪਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਾਧੂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਅਤੇ ਦੋਸਤ ਦਾ ਸਮੂਹ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਹੋਵੇ, ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਇਕ ਸਮਾਨ ਹੋਵੇ, ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਨਿੰਦਾ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਹੋਵੇ, ਪੱਥਰ ਦੇ ਟੁੱਕੜੇ ਅਤੇ ਸੋਨਾ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਜਨਮ ਅਤੇ ਮਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮ ਭਾਵ ਹੋਵੇ। 68 ਇਹ ਸਮਤਾਂ ਤਦ ਹੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਦ ਸਾਧੂ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ, ਸੱਮਿਅਕ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸੱਮਿਅਕ ਚਰਿੱਤਰ ਦਾ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਸਮਾਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਲਣ ਕਰੇ। ਦੁਸਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਰਤਨ ਤਯ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਕੇ ਯੋਗ ਸਾਧਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੀ ਮਣ ਹੈ।
ਜੈਨ ਸਾਧੁ ਵਰਗ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੈਨ ਹਿਸਥ ਜਾਂ ਸ਼ਾਵਕ ਵਰਗ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵੀ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਡੂੰਘਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਸਾਧੂ ਪੰਜ ਵਰਤਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਿਸਥ ਵਰਗ ਅਣੂਵਰਤਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ। ਸ਼ਾਵਕ ਅਵਸਥਾ ਸਾਧੂ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਭੂਮੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਹਾਂ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਵਰਤਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਫਰਕ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਿੱਚ। ਸਾਧੂ ਵਰਗ ਵਰਤਾਂ ਦਾ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਲਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਸ਼ਾਵਕ ਵਰਗ ਉਹਨਾ ਦਾ ਆਂਸ਼ਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਲਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸ਼ਾਵਕਾਚਾਰ ਸਾਧਾਚਾਰ ਦੇ ਪਾਲਣ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪੋੜੀ ਹੈ।
ਜੈਨ ਸ਼ਾਵਕਾਂ ਨੂੰ 12 ਵਰਤਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ - ਪੰਜ ਅਣੂਵਰਤ, ਤਿੰਨ ਗੁਣ ਵਰਤ, ਚਾਰ ਸਿੱਖਿਆ ਵਰਤ।69 ਵਰਤ ਸ਼ਬਦ ਵਿਰਤੀ ਦੇ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਸ਼ੁਭ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ। ਸੰਵਰ ਅਤੇ ਨਿਰਜਰਾ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਬਲ ਸਾਧਨ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿਸਥ ਇਹਨਾਂ ਵਰਤਾਂ ਦਾ ਪੂਰਨ ਪਾਲਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਹਨ। ਰਤਨ ਕੁੰਡ ਸ਼ਾਵਕਾਚਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜੈਨ ਸ਼ਾਵਕ ਨੂੰ
