________________
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ: | 102 ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ।
ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਅਸ਼ੁਭ (ਪਾਪ) ਹੋਵੇਗਾ। ਜੋ ਕਰਮ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਧਾਵੇ ਜਾਂ ਨਿਰਵਾਨ ਵੱਲ ਵਧਾਵੇ ਉਹ ਸ਼ੁਭ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ ਜੋ ਕਰਮ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਅਸ਼ੁੱਧ ਬਣਾਵੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਵੇ ਅਤੇ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਫੈਲਾਵੇ ਉਹ ਅਸ਼ੁਭ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਮੁਕਤੀ ਜਾਂ ਨਿਰਵਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਭ ਅਸ਼ੁਭ ਸਭ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਕਰਮਾ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਆਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਸ਼ੁਭ ਕਰਮਾ ਤੋਂ ਨਿਰਵਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਨਿਰਵਾਨ ਮਾਰਗ ਨੂੰ ਪੱਧਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਕਰਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ: ਸ਼ੁਭ ਅਤੇ ਅਸ਼ੁਭ। ਜੋ ਕਰਮ ਮਿਥਿਆ ਚਰਿਤੱਰ ਵੱਲ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਖਿੱਚੇ ਉਹ ਅਸ਼ੁਭ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਸ਼ੁਭ ਕਰਮਾਂ ਵੱਲ ਖਿੱਚੇ ਉਹ ਸ਼ੁਭ ਹੈ। ਅਸ਼ੁਭ ਕਰਮ ਦੁੱਖ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਸ਼ੁਭ ਕਰਮ ਸੁੱਖ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਭ ਕਰਮਾਂ ਤੋਂ ਪੁੰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸ਼ੁਭ ਕਰਮਾਂ ਤੋਂ ਪਾਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਵੀ ਕਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਚਾਹੇ ਉਹ ਸ਼ੁਭ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਅਸ਼ੁਭ ਹੋਵੇ ਕਰਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਿਰਵਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੁਭ ਕਰਮਾ ਤੋਂ ਸਵਰਗ ਅਤੇ ਅਸ਼ੁਭ ਕਰਮਾਂ ਤੋਂ ਨਰਕ ਗਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਅਚਾਰੀਆ ਕੁੰਦ ਕੁੰਦ ਨੇ ਸਮੇਂ ਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ, ਕਿ ਦੋਹੇਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਇਹ ਕਰਮ (ਸ਼ੁਭ ਅਤੇ ਅਸ਼ੁਭ) ਤਿਆਗਨ ਯੋਗ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਸ਼ੁਭ ਕਰਮ ਸੋਨੇ ਦੀ ਬੇੜੀ ਹੈ, ਅਸ਼ੁਭ ਕਰਮ ਲੋਹੇ ਦੀ ਬੇੜੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਲੋਹੇ ਦੀ ਬੇੜੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਬੰਦੀ ਹੈ ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੋਨੇ ਦੀ ਵੀ ਬੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸ਼ੁਭ ਅਸ਼ੁਭ ਕਰਮ ਜੀਵ ਨੂੰ ਬੰਦਾ ਹੀ ਹੈ।“ ਪ੍ਰਮਾਤਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਲੇਖਕ ਯੋਗਇੰਦੂ ਦਾ ਵੀ ਇਹੋ ਮੱਤ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਪਾਪ ਦੇ ਉਦੈ ਨਾਲ ਨਰਕ ਗਤੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਗਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪੁੰਨ ਕਾਰਨ ਦੇਵਤਾ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਪੁੰਨ ਅਤੇ ਪਾਪ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਮੇਲ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖ ਗਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੁੰਨ ਪਾਪ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੋਣ ਤੇ ਹੀ ਨਿਰਵਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।45
