________________
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ: | 101 ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕਦੇ ਕਦੇ ਕਰਮ ਅਸ਼ੁਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਲ ਸ਼ੁਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।42 ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ? ਆਗਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬੰਧਨ ਵਾਲੇ ਕਰਮ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਘੱਟ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾ ਨੂੰ ਕਰਨ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ:1. ਬੰਧਨ - ਆਤਮਾ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਰਮ ਸੁੱਖ ਦੁੱਖ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਕਰਮ ਹੀ ਸੰਸਾਰ ਬੰਧਨ ਉਤਪੰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। 2. ਸੰਕ੍ਰਮਣ - ਜੋ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਬੰਧਨ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਸ ਦਾ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੀ ਰੂਪ ਪਰੀਨਮਨ ਹੋ ਜਾਣਾ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਹੈ। 3. ਉਦਵਤਨਾ - ਕਰਮ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਲੰਬਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਰਸ ਤੇਜ਼ ਹੋਣਾ। 4. ਅਪਵਤਨਾ - ਕਰਮ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਘੱਟਣਾ ਅਤੇ ਰਸ ਦਾ ਘੱਟ ਹੋਣਾ। 5. ਉਦਾਰਨਾ - ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੇਜ਼ ਭਾਵ ਨਾਲ ਉਦੈ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਮੰਦ ਭਾਵ ਵਿੱਚ ਉਦੈ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ। 6. ਉਪਸ਼ਮਣਾ - ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰਮ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 7. ਨਿਘੱਤੀ - ਜੋ ਕਰਮ ਉਦੈਯਾਵਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਨੂੰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੀ ਰੂਪ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮਰਥ ਨਾ ਹੋਵੇ। 8. ਨਿਕਾਚਿਤ - ਉਹ ਕਰਮ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫਲ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।
ਆਤਮਾ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਤੋਂ ਕਰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਰਮ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਅਤੇ ਕਰਮ ਦੇ ਇਸ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਰਮ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿੱਚ ਸਮਝ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ। 43 .
ਕਰਮ ਦਾ ਕਾਰਨ | ਭਾਵੇਂ ਕਰਮ ਦਾ ਸਧਾਰਨ ਅਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕੰਮ ਪਰ ਇੱਥੇ ਸਾਡਾ ਭਾਵ ਹੈ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਨੈਤਿਕ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ। ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਕਰਮ ਸ਼ੁਭ (ਪੈਨ)
