________________
भूमिका
राजकोश भरण्यासाठी अनेक युक्त्या योजणारा - राजाच्या कर्तव्यांची आचारावली तयार करणारा - सामान्य नागरिक गृहस्थांच्या वर्तनाला शिस्त लावणारा - धर्म-अर्थ-काम या तीनच पुरुषार्थांना अग्रभागी ठेवणारा - साधु-आचारातील नियम-उपनियमांना प्रभावित करणारा - वेळप्रसंगी दूरदर्शित्वाचे आणि दीर्घद्वेषाचे दर्शन घडविणारा - मनुष्यस्वभावाची विलक्षण पारख असलेला - राजहिततत्पर अमात्याचा ठसा उमटवणारा - वेळप्रसंगी अहिंसेला पूर्ण दूर ठेवून, राज्यहितार्थ अनेकांना प्राणांतिक दंड देणारा
स्वत्वाला ठेच लागल्यावर पेटून उठणारा - अंगभूत विवेक, समयसूचकता आणि अनासक्तीमुळे तत्काळ निवृत्तीचा निर्णय घेणारा -
मंत्र-तंत्र, योगसिद्धी, क्षेत्र-वास्तु-देवतांच्या अद्भुत शक्ती, जादूटोणा इ. अनेक गोष्टींचे अस्तित्व मानणारा - आणि त्यावरील तोडग्यांवर निपुण असणारा - जैन साहित्याने चाणक्याच्या विविध पैलूंवर प्रकाशझोत टाकून, त्याचे जे दर्शन घडविले आहे, ते खरोखरच स्तिमित करणारे आहे. विशेष नमूद करण्यासारखी गोष्ट ही आहे की, जैन संदर्भातील जवळजवळ ९० ते ९५ टक्के संदर्भ हे निखालसपणे गौरवोद्गार आहेत. केवळ ५ टक्केच संदर्भ चाणक्यावर टीकात्मकटिप्पणी करतात.
