________________
चाणक्याची जीवनकथा
आणि प्रेम तत्काळ समजले. त्याची हृदयवीणा झंकारू लागली.
नंदानेही आपल्या कन्येचे मन जाणले. म्हणाला, 'वत्से ! तुझ्यासारखी स्वरूपसुंदर राजकन्या, स्वयंवरास पात्र आहे. प्रायः क्षत्रियकन्यांचे स्वयंवरच होत असते. हे आयुष्मती ! तू रथातून उतर. तुला प्रिय असलेल्या या योद्ध्याच्या रथावर आरूढ हो. तुला रथावर घेताना, हा तुला हात देईल. तुझे पाणिग्रहण पाहण्याचा लाभही मला मिळेल. तुला योग्य वर लाभल्याने, माझे हृदयशल्य दूर होईल.' नंदकन्या हर्षभराने रथातून उतरली. ती चंद्रगुप्ताच्या रथावर आरूढ होत असताना, एक मोठेच आश्चर्य घडले. चरकात पिळल्या जाणाऱ्या इक्षुयष्टींप्रमाणे अचानक चंद्रगुप्ताच्या रथाचे नऊ आरे, मोठा आवाज करून तुटून पडले. चंद्रगुप्ताच्या मनात आले, 'या अशुभलक्षणी कन्येला, मी रथावर का घ्यावे ?' त्याचा संभ्रम पाहून चाणक्य म्हणाला, 'चंद्रगुप्ता ! हिला अडवू नकोस. ही घडलेली घटना, हा शुभसंकेतच आहे. यातून असा शुभसंकेत मिळत आहे की, तुझ्या वंशातील नऊ राजपुरुष पाटलिपुत्राचे आधिपत्य करणार आहेत. '
चाणक्य खरोखरीच या अशुभ संकेताने हर्षभरित झाला. कारण नऊ नंदांच्या वंशक्षयाची त्याची प्रतिज्ञा, या संकेताने पूर्ण होणार होती.
त्यानंतर चंद्रगुप्त आणि पर्वतक यांचा, नंदाच्या प्रासादात प्रवेश झाला. राजसभेत दोन सिंहासने तयार करण्यात आली. हे दोन जिवलग मित्र, गुण्यागोविंदाने एकत्रितपणे राज्य करू लागले.
९४
(१४)
पर्वतकाचा वध आणि चंद्रगुप्ताचा राज्याभिषेक
