________________
चाणक्याची जीवनकथा
छोटे हल्ले करत, राजप्रासादापर्यंत जाऊन पोहोचा. माझ्या हेरांनी वश करून घेतलेली, नंदराजाची फितूर माणसे, तुम्हाला याबाबत सहाय्य करतील.' क्षीणकोष, क्षीणबल, क्षीणबुद्धी आणि क्षीणपराक्रम असा नंद, क्षीणपुण्य होऊन, नाकात दम येऊन चाणक्याजवळ आला आणि त्याने संपूर्ण शरणागती पत्करली.
नंदराजा म्हणाला, ‘मी संपूर्ण शरण आलो आहे. माझे प्राण हरण करू नका. मला धर्मद्वार द्या. मी शांतपणे निघून जाईन. ' चाणक्याने आज्ञा केली की, 'पराक्रमी माणसे शरणागताला नेहमीच अभय देतात. तू बरोबर एक रथ घे. त्या रथात तुला जेवढे काही बरोबर घेता येईल, तेवढे तू बरोबर घेऊन जाऊ शकतोस.' नंदराजाने आपल्या दोन पत्नी, एक कन्या आणि शक्य तेवढे मौल्यवान धन रथात ठेवले. नंदराजा नगराबाहेर पडू लागला. त्याचवेळी रथावर आरूढ झालेला चंद्रगुप्त, नगरात प्रवेश करीत होता. नंदकन्येने त्या तेजस्वी चंद्रगुप्ताकडे, प्रेमपूर्ण कटाक्ष टाकले. चंद्रगुप्ताला तिच्या नजरेतील, अभिलाषा
९३
