________________
चाणक्याची जीवनकथा
पाटलिपुत्रावर क्रमाक्रमाने चालून जाण्याची योजना बनविली. चाणक्याने पर्वतकाला म्हटले, 'आता आपली पुरेशी तयारी झाली आहे. आपण मगधावर आक्रमण करू. नंदराजाला समूळ उखडून टाकू. मी स्वत: मगधाचे राज्य, तुम्हा दोघांमध्ये अर्धे-अर्धे विभागून देईन.'
(१३)
पर्वतकासह मगधावर स्वारी मगधाच्या आजूबाजूची छोटी-मोठी राज्ये जिंकत-जिंकत, चंद्रगुप्त आणि पर्वतक यांची आगेकूच, पाटलिपुत्राच्या दिशेने चालू झाली. त्यातील एक छोटे राज्य इतके बलशाली होते की, त्याचा पराभव करता येत नव्हता. यात काहीतरी मेख आहे, हे चाणक्याने ओळखले. त्याने त्रिदंडी परिव्राजकाचा वेष घेतला. गावातील सर्व रस्त्यांवरून, बारकाईने निरीक्षण करीत फिरू लागला. एके ठिकाणी त्याला गावाचे रक्षण करणाऱ्या, इंद्रकुमारी देवतांच्या प्रतिमा दिसल्या. त्यांची विधिपूर्वक पूजा केली जात होती. चाणक्याला गावाचा पराभव न होण्याचे कारण लगेच समजले. त्याने काही सेवकांना, त्या प्रतिमा नीट उचलून, गावाच्या वेशीपासून दूर, एका झाडाच्या पारावर, नीट ठेवावयास सांगितल्या. दोनच दिवसात ते गाव जिंकता आले. चाणक्याची अटकळ खरी ठरली.
हे गाव जिंकल्यानंतर, पाटलिपुत्राकडे जाण्याचा मार्ग मोकळा झाला. चाणक्याने मग चंद्रगुप्त आणि पर्वतक या दोन महारथींना सांगितले की, 'आता आपल्या संयुक्त सैन्यदलाच्या सहाय्याने, पूर्ण पाटलिपुत्राला वेढा घाला. योग्य अस्त्र-शस्त्रांनी छोटे
