________________
चाणक्याची जीवनकथा
नंदराजाच्या प्रचंड प्रासादातील सर्व दालनांची, काळजीपूर्वक पाहणी करत असताना, चाणक्याला एक आश्चर्यकारक गोष्ट दिसली. अंत:पुरातील एका गुप्त कक्षात, एका कन्येला नंदराजाने ठेवलेले दिसले. तिच्या सर्व लक्षणांवरून चाणक्याने जाणले की, ह्या कन्येला तिच्या जन्मदिवसापासून तारुण्यापर्यंत, रोज थोडी-थोडी विषाची मात्रा चढवून नंदराजाने ही विषकन्या तयार केली आहे. ही विषकन्या अतिशय लावण्यवती असून, बुद्धिमानही आहे. चाणक्याचे विचारचक्र जोरात चालू झाले. ती विषकन्या वारंवार पर्वतकाच्या नजरेस पडेल, अशी व्यवस्था त्याने केली. तिचे रहस्य मात्र अतिशय गुप्त ठेवले. पर्वतक, तिच्या अपूर्व लावण्यावर अनुरक्त झाला. एखाद्या देवतेप्रमाणे तिला हृदयात ठेवून, रात्रंदिवस तिचेच ध्यान करू लागला. चंद्रगुप्ताच्या लक्षात ही गोष्ट आली. चाणक्यानेही चंद्रगुप्ताशी ह्याबाबत मनमोकळी बातचीत केली. तिचे खरे स्वरूप मात्र, चंद्रगुप्तापासून लपविले. चंद्रगुप्त आणि चाणक्य यांनी मिळून, त्या दोघांच्या विवाहाची जोरदार तयारी चालू केली.
विवाहसोहळा चालू झाला. विषकन्येचा हात हातात घेऊन, पर्वतक होमाग्नीच्या भोवती सात फेरे घेऊ लागला. वातावरणात उष्णता होती. होमकुंडाच्या धगीने विषकन्येच्या हाताला, चांगलाच घाम फुटला. त्या घामाच्या जहाल विषारी स्पर्शाने पर्वतकाच्या अंगात हळूहळू विष भिनू लागले. त्याची गात्रे शिथिल होऊ लागली. आपल्याला भोवळ येईल, असे वाटू लागले. त्याने खूण करून प्रिय मित्र चंद्रगुप्ताला जवळ बोलावून, त्याच्या कानात सांगितले की, 'मित्रा ! माझी गात्रे शिथिल झाली आहेत. थोड्याच वेळात, मी मरून जाईन की काय, असे वाटते.' पर्वतकावरील त्या संकटाने, अतिशय भावनाविवश झालेला चंद्रगुप्त, त्याला सावरण्यासाठी तत्काळ पुढे धावला. चंद्रगुप्ताच्या
