________________
मुनिहर्षिणी टीका अ. १० श्रेणिकराजवर्णनम् लाभः? इति चेद् उच्यते-जन्म-मरणयोरिति बोध्यम् । लाभ एवायतिः कथ्यते ।
__अयं लाभो द्रव्यभावभेदाद् द्विविधः । द्रव्यलाभश्चतुर्गतिभ्रमणरूपः । भावलाभो ज्ञानादिप्राप्तिरूपः । संसारचक्रे परिभ्राम्यन् आत्मा द्रव्यलाभमधिकरोति । किन्तु यदा स संसारचक्रत उपरमते तदा ज्ञानादिकं भावलाभमधिकृत्य मोक्षपदमुपैति । प्रकृताध्ययने द्विविधलाभो वर्णितः । अस्यादिममिदं सूत्रम्' तेणं कालेणं ' इत्यादि।
मूलम्-तेणं कालेणं तेणं समएणं रायगिहे नामं नगरे होत्था । वण्णओ गुणसिलए चेइए । रायगिहे नगरे सेणिए राया होत्था, रायवण्णओ । एवं जहा उववाइए जाव चेल्लकरेगा उसको उसका फल भोगने के लिए अवश्य ही नया जन्म ग्रहण करना पडेगा । 'आयति' शब्द का व्युत्पत्ति द्वारा यह अर्थ होता है कि-'आयनम-आयतिः' अर्थात् लाभ । किसका लाभ ? उसके उत्तर में 'जन्म मरण का लाभ ' ऐसा कहा जाता है। लाभ ही 'आयति' कहाता है।
यह लाभ द्रव्य और आव के भेद से दो प्रकार का है। द्रव्यलाभ-चारो गतिरूप होता है । भावलाभ-ज्ञानादि की प्राप्तिरूप है । संसारचक्र में परिभ्रमण करता हुआ आत्मा ' द्रव्यलाभ' की प्राप्ति करता है, किन्तु जब वह इस संसारचक्र से विराम पाता है तब 'भावलाभ ' ज्ञानादि की प्राप्ति कर भोक्षपद' को पाता है । इस अध्ययन में दोनों प्रकार के लाभों का वर्णन किया गया है। इसका प्रथम सूत्र यह है-' तेणं कालेण' इत्यादि । त्पत्ति हारा ये मथ थाय - 'आयनम्-आयतिः' मत माम, सेना साम? તેના ઉત્તરમા “જન્મ મરણને લાભ” એમ કહેવાય છે લાભજ આયતિ કહેવાય છે
આ લાભ દ્રવ્ય તથા ભાવ એવા ભેદથી બે પ્રકારનો છે દ્રવ્યલાભ–ચારેય ગતિરૂપ હોય છે ભાલાભ-જ્ઞાનાદિની પ્રાપ્તિરૂપ છે સ સારચક્રમાં પરિભ્રમણ કરતે આત્મા દ્રવ્યલાભની પ્રાપ્તિ કરે છે. કિંતુ જયારે તે આ સંસાર ચક્રથી વિરામ પામે છે ત્યારે ભાવલાભ જ્ઞાનાદિની પ્રાપ્તિ કરી મોક્ષપદને પામે છે. આ અધ્યયનમાં બેઉ પ્રકારના લાનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે, આનું પ્રથમ સૂત્ર આ છે – 'तेणं कालेणं' या
