Page Text
________________
भाष्यम् उ० ३ सू० २
निरुद्धपर्याययस्य पुनःक्षायामाचार्यादिपदविधिः ८५ .
तया, खेदसहिष्णुत्वशक्तिसंपन्नत्वादिति । अष्टवर्षपर्यायो विप्रकृष्टः पुनः सर्वाण्यपि, स्थानानि वोढुं शक्नोति ततस्तस्य आचार्यत्वमुपाध्यायत्वं प्रवर्तकत्वं गणित्वं गणधरत्वं, गणावच्छेदकत्वं चानुज्ञातम्, तादृशस्य तस्य बहुतमवर्षपर्यायत्वेन सकलगच्छसमापतितखेदसहिष्णुत्वादिशक्तिसंपन्नत्वादिति । यतश्च तस्याष्टवर्षपर्यायस्य दीर्घकालिकेनाष्टवर्षप्रमाणेन इन्द्रियनोइन्द्रियाणि निगृहीतानि भवन्ति, बहुभिः कर्त्तव्यैश्च तस्यात्मा खल भावितो भवति, ततस्तस्य योग्यत्वेन सर्वाणि स्थानान्यनुज्ञातानि भगवतेति भावः ॥ सू० ८ ॥
पूर्वसूत्रे दीक्षापर्यायमधिकृत्याचारकुशलत्वादिगुणयुक्तस्य आचार्यादिपददानविधिरुतः, सम्प्रति, निरुद्धपर्यायस्याचार्यादिपददानविधिमाह-'निरुद्धपरियार' इत्यादि ।
सूत्रम्-निरुद्धपरियाए समणे णिगंथे कप्पइ तदिवस आयरियउवज्झायत्ताए। उद्दिसित्तए, से. किमाहु भंते !; अत्थिणं थेराणं तहारूवाणि कुलाणि कडाणि, पत्तियाणि येज्जाणि वेसासियाणि संमयाणि- सम्मुइयकराणि अणुमयाणि वहुमयाणि भवंति, तेहिं कडेहि तेहिं पत्तिएहि तेहिं थेज्जेहिं तेहि वेसासिएहि तेहिं संमएहि तेहिं संमु. इकरहिं तेहि अणुमएहि तेहिं वहुमएहिं जं से निरुद्धपरियाए समणे णिगंथे कप्पड़ आयरियउबज्झायत्ताए उदिसित्तए तदिवसं । सू०.९॥
छाया-निरुद्धपर्यायः श्रमणो निर्ग्रन्थः कल्पते, तदिवसे आचार्योपाध्यायतया उद्दे. ष्टुम् । अथ किमाहुः भदन्त ! सन्ति खल्लु स्थविराणां तथारूपाणि कुलानि, कृतानि प्रत्ययकाणि स्थैर्याणि, वैश्वासिकानि संमतानि संमुदितकराणि अनुमतानि वहुमतानि भवन्ति । तैः कृतः, तैः प्रत्ययिकैः तै, स्थैर्वः, तैर्वैश्वासिकैः तैः संमते, ते संमदितकरी तैरनुमतैः, तैर्वहुमतैः यत् स निरुद्धपर्यायः श्रमणो निर्ग्रन्थः कल्पते आचार्योपाध्यायतयोहेष्टुं तहिवसे ॥ सू० ९॥
- भाष्यम् -'निरुद्धपरियाए' निरुद्धपर्यायः, तत्र निरुद्धो विनष्टोऽतिचारादिसेवनेन । पर्यायः प्रवज्यापर्यायो यस्य,येन वा स निरुद्धपर्याय: विनष्टदीक्षापर्यायः स पुनरागत्य दीक्षितो भवेत्। तादृशः 'समणे णिग्गंथे', श्रमणो निर्ग्रन्थः एतादृशः निरुद्धपर्यायः श्रमणः 'कप्पइ! कल्पते तहिक वसं आयरियउवज्झायत्ताए उद्दिसित्तए' तदिवसे आचार्योपाध्यायतया उद्देष्टुम् , तत्र तस्मिन् दिवसे यस्मिन् दिवसे पुनः प्रघ्रज्यां- गृहीतवान् तस्मिन् दिवसे, पूर्वपर्यायस्तस्य प्रभूततर आसीत्, ततस्तस्मिन् दिवसे एव स कल्पते आचार्योपाध्यायतया उद्देष्टुम् , आचार्यपदे उपाध्यायपदे वा. व्यवस्थापयितुं कल्पते इत्यर्थः ।
अत्र शिष्यः-प्रश्नयति-से किमाहु भंते' अत्र 'से' शब्दोऽथशब्दार्थकः, तथा च-अथ किमाहुर्भदन्त । हेभदन्त ! किं कथं कस्मात् कारणात् भगवन्त एवमाहुर्यथा-तदिवसे एव कल्पते तस्य निरुद्धपर्यायस्याऽऽचार्योपाध्यायतया व्यवस्थापयितुम् , न खलु प्रव्रजितमात्रस्य तदिने एवा
| SR No. | 009358 |
| Book Title | Vyavaharasutram evam Bruhatkalpsutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1969 |
| Total Pages | 536 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, agam_bruhatkalpa, & agam_vyavahara |
| File Size | 32 MB |