________________
विपाकचन्द्रिका टीका, श्रु० १, अ० ४, शकटवर्णनम्
४०३ जणीए णयरीए' तत्र खलु शोभाञ्जन्यां नगया 'मुदंसणा णाम गणिया' सुदर्शना नाम-मुदर्शनानाम्नी गणिका ‘होत्था' आसीत् । ‘वण्णओ' वर्णकः अस्या वर्णनम्, स चान्यत्र विज्ञेयंः ।। सू० २ ॥
॥ मूलम् ॥ तत्थ णं सोहंजणीए गयरीए सुभद्दे णामं सत्थवाहे होत्था, अड्ढे जाव अपरिसूए । तस्स र्ण सुसहस्ल सत्थवाहरूस सदाणानं भारिया होत्था, सुकुसालपाणिपाया अहीण । तस्स णं सुसहस्स सत्थवाहस्स पुत्ते सदाए मारियाए अत्तए लगडे णानं दारए होत्था, अहीण० ॥ सू०३॥ विचक्षण था। किस निति एवं किस न्याय से क्या काम करना होता है, किस की किस समय आवश्यकता पड़ती है, ये सब बातें वह भली प्रकार जानता था । 'तत्थ णं सोहंजणीए णयरीए' उसी शोमानी नगरी में उदसणा णामं गणिया होत्था' एक वेश्या रहती थी जिसका नाम सुदर्शना था । 'वण्णओ' इसका वर्णन कामध्वजा वेश्या के समान है।
भावार्थ-इस नगरी के राजा का नाम महाचंद था। यह विशिष्ट प्रतापशाली था। इस का एक मंत्री था। जिसका नाम सुपेण था । यह राजनीति एवं न्याय में विशेष चतुर था । किसी को निग्रह-वश करने में अतिशय धुद्धिसंपन्न था। यहां पर सुदर्शना नामकी एक वेश्या रहती थी। जो रूप लावण्य से संपन्न थी। सू०२॥ તે રાજનીતિનો પ્રયોગ કરવામાં અને ન્યાય કરવાની કળામાં વિશેષ કુશળ હતા, કઈ નીતિથી અને ક્યા ન્યાય વડે કયું કામ કરવું જોઇએ, ક્યા સમયે કેની જરૂરીયાત પડે છે તે તમામ पात सारी रीते तेतो 'तत्थ णं सोहंजणीए णयरीए'त शोमानी ना सुदंसणाणामं गणिया होत्या ' सुदर्शना नामनी वेश्या या शेती हती. तेनुं 'वण्णओ' पाणुन मा वेश्याना रे छे.
ભાવાર્થ-આ નગરીના રાજવીનું નામ મહાચંદ હતું તે વિશેષ પ્રતાપી હતા તેને એક મંત્રી હતા, જેનું નામ શું હતું તે મંત્રી રાજનીતિ અને ન્યાયમાં ઘણા જ ચતુર હતા, કેઈને પણ વશ કરવામાં કે કબજે કરવામાં બહુજ બુદ્ધિસંપન્ન હતા, આ નગરીમાં એક સુદર્શન નામની વેશ્યા રહેતી હતી, તે પણ રૂપ અને सां१९५धा ५ हती. (सू० २)