________________
उत्तराध्ययमसूत्र मायुर्गतं भवति, अर्थात्-क्षीणं भवति, मरणकाले हि तिर्यश्चो मनुष्याश्च वर्तमाने तिर्यग्भवे मनुष्यभवे वा अन्तमुहूत देवलेश्यां गृह्णन्ति । देवत्वं नारकत्वं वा प्राप्तानां जीवानां देवलेश्याया नरकलेश्याया अन्तमुहूर्तायुपः प्राग्भवेतिर्यग्भवरूपे एव क्षीणत्वादितिभावः । यदा देवा नारका वा पञ्चेन्द्रियतियग्भवं नरभवं वा प्राप्नुवन्ति, तदा देवा देवलेश्याया अन्तर्मुहूर्तावशेषमायुगृहीत्वा तिर्यग्भवं नरभवं वा गच्छन्ति. एवं नारका अपीति ।। ६० ॥
अध्ययनार्थमुपसंहरन् उपदेशमाह-- मूलम्-तम्हा एयासि लेसाणं, अणुभावे वियाणिया । अप्पसत्थाओ वर्जित्ता, पसत्थाओऽहिट्टिएँ सुणि तिबेमि ॥१॥ छोया-तस्माद् एतासां लेश्यानास् , अनुभावान् विज्ञाय ।
अप्रशस्ताः वर्जयित्वा, प्रशस्ता अधितिष्ठेन्मुनिरिति ब्रवीमि ॥ ६१ ॥ की सर्व प्रथम अन्तर्मुहूर्त प्रमाण आयु नष्ट हो जाती है । क्यों कि मरण काल में तिर्यञ्च एवं मनुष्य वर्तमान तिर्यञ्चभव में अथवा मनुष्यभव में अन्तर्मुहर्ततक देवलेश्या अथवा नरकलेश्या को प्राप्त करते हैं । अर्थात् देवभव तथा नरक भव को प्राप्त जीवों की देवलेश्या अथवा नरकलेश्या की अन्तर्मुहूर्त प्रमाण आयु तिर्यग्रलवरूप तथा मनुष्यभवल्प पहिले के भव में ही नष्ट हो जाती है। जिस समय देव अथवा नारकी पंचेन्द्रिय तिर्यग्भव अथवा नरभव प्राप्त करते हैं उस समय देव देवलेश्याकी अन्त मुहूर्त प्रमाण अवशिष्ट आयु ग्रहण करके तिर्यग्भव अथवा नरभव को प्राप्त करते हैं। इसी तरह नारकियोंके विषय में भी समझना चाहिये। સર્વ પ્રથમ અંતર્મુહૂર્ત પ્રમાણ આયુ નષ્ટ થઈ જાય છે. કેમકે, મરણ કાળમાં તિર્યંચ અને મનુષ્ય વર્તમાન તિર્યંચ ભવમાં અથવા મનુષ્ય ભવમાં અંત. સંહીં સુધી દેવલેશ્યા અથવા નરક લશ્યાને પ્રાપ્ત કરે છે અર્થાત દેવભવ તથા નરક ભવને પ્રાપ્ત જીની દેવસ્થા અથવા નરક વેશ્યાની અંતહીં પ્રમાણ આયુ તિર્યંચ ભવરૂપ તથા મનુષ્ય ભવરૂપ પહેલાના ભાવમાં જ નષ્ટ થઈ જાય છે. જે સમયે દેવ અથવા નારકી પંચેન્દ્રિય તિર્યચભવ અથવા નરભવ પ્રાપ્ત કરે છે.
એ સમયે દેવ દેવલેશ્યાની અંતર્મુહૂર્ત પ્રમાણ આયું ગ્રહણ કરીને તિર્યંચભવ અથવા નરભવને પ્રાપ્ત કરે છે. આ જ પ્રમાણે નારકિયેના વિષ
पण सभा नये. ॥६॥
