________________
३
प्रियदर्शिनी टीका अ० १० क्षेत्रामोदर्यवर्णनम्
आश्रमपदे विहारे, संनिवेशे समाजघोपे च । म्थलीसेनास्कन्धावारे, साथै संवतकोट्टे च ॥ १७ ॥ वाटेषु वा रथ्याम बा, गृहेषु वा एवमेतावत् क्षेत्रम् ।
कल्पते तु एवमादि, एवं क्षेत्रेण तु भवति ।। १८ ॥ टीका-'गामे' इत्यादि।
ग्रामे लघुवसतौ, नगरे-अष्टादशकरवर्जिते, 'शहर' इति भापा प्रसिद्ध, तथा राजधानी निगमे, राजधान्यां-राजो निवासस्थाने, निगमे-बहुतरवणिजां निवासस्थाने, आकरे-हिरण्यादीनामुत्पत्तिस्थाने पल्ल्यां यत्र वृक्षतले वने वा तस्करा निवसन्ति, तत् 'पल्ली' इत्युच्यते, तत्र, तथा खेटे यत्र नगरे धूलि मयः प्राकारस्तत् खेटं, तस्मिन् , तथा-कट-द्रोणपुग्व-पत्तन मडम्ब-संवाधे कटकुत्सितजननिवासस्थानम् , द्रोणमुख-द्रोण्यो नावो मुखं यस्य तत् तथा, जलस्थलमार्गयुक्तं नगरम् , पत्तनं-समस्तवस्तुप्राप्तिस्थानम् , मडम्ब-यस्य सर्वदिक्षवर्ध
क्षेत्रकी अपेक्षा अवमौदर्य इस प्रकार है-'गामे' इत्यादि ।
अन्वयार्थ-(गाले-ग्रामे) छोटी वसतीए ग्राममें, (नगरे-नगरे) अठारह करवर्जित शहररूप नगरसें, (रायहाणि-राजधानी) राजधानीमें, (निगसे-निगमे) अनेक वणिक जहां निवास कर रहे हों ऐसे निगममें, (आगरे-आकरे) हिरण्य आदिकी उत्पत्तिभृमिस्वरूप आकरमें, पल्लीपल्याम ) वृक्षतल अथवा वनसें, जहां चौर रहते हैं उस स्थानरूप पल्ली में, (खेडे-खेटे ) धृलिमय प्राकारसे वेष्टित खेट-खेडामें, (कव्यडे-कर्यटे), कुत्सित जनोंके निवासस्थानरूप कर्बटमें, (दोणमुहे-द्रोणमुखे) जलस्थल मार्गयुक्त नगररूप द्रोणमुख में, (पट्टणे-पत्तने) समस्त वस्तुको प्राप्ति होनेके स्थानरूप पत्तनमें, (मडवे-मडम्बे) जिसके आमपास ढाई ढाई कोसमें
क्षेत्रनी अपेक्षा अपभौय मा प्रभाव है-“ गामे" त्या !
अन्वयार्य-गामे-ग्रामे नानपरतीवाणा गाममा नगरे-नगरे महार ४२ ११२ना श२३५ नाम, रायहाणि-राजधान्यां पानीमा निगमे-निगमे भने पनि त्यो पता है।य निगममा आगरे-आकरे यि माहिनी EM भूमि२१३५ मारमा पल्ली-पल्याम् नी नी३ मा पदमी, ani ચોર લોકો રહેતા હોય એવા સ્થાનરૂપ પલ્લીમાં. - દૂધના પ્રકારથી निमेट-कबडे-कटे लिनन निय२५ ३५ भटमा देगा-होगमुसे १५ मार्गदत ना३५ नुमा पटो-पन्ने सनी १.ताना तिना शान३५ जनम-मटनी मनपा