________________
२३७
प्रियदर्शिनी टीका. अ. २९ कालप्रतिलेखनाफलवर्णनम्' १५
टीका-'कालपडिलेहणोए' इत्यादिहे भदन्त ! कालप्रतिलेखनया कालस्य-अस्वाध्यायकालचतुष्टयस्य-पादोषिकार्धरात्रिकवैरात्रिक-प्रभातिकरूपस्य प्रतिलेखना-सिद्धान्तोक्तविधिना निरीक्षण, तत्र प्रादेषिके सूर्यास्तकालात् प्रागर्धमुहूर्तमात्रमस्वाध्यायकालः, प्रभातिके सूर्योदयादनन्तरमर्धमुहूर्तमात्रमस्वाध्यायकालः अर्धरात्रिके मुहूर्तमात्रमस्वाध्यायकालः अब पन्द्रहवे बोलमें उस काल प्रतिलेखनाको सूत्रकार कहते हैं-'कालपडिलेहणयाए ' इत्यादि।
अन्वयार्थ-(भंते-भदन्त ) हे भगवन् ! (कालपडिलेहणयाए जीवे किं जणेइ-कालप्रतिलेखनतथा जीवः किं जनयति ) कालप्रतिलेखनासे जीव किस गुणको प्राप्त करता है ? इसका उत्तर कहते हैं कि (कालपडि लेहणयाए णाणावरणिज्जं कम्भं खवेइ-कालप्रतिलेखनया खलु ज्ञानावरणीयं कर्म क्षयपति ) काल प्रतिलेखनासे जीव ज्ञानावरणीय कर्मका नाश करता है। ___ भावार्थ---काल शब्दसे यहाँ अस्वाध्यायका काल गृहीत हुआ है। प्रादोषिक, अर्धरात्रिक, वैरात्रिक, एवं प्राभातिकके भेदले काल चार प्रकारका है। प्रादोषिकमें-प्रदोषके समयमें-सूर्यास्त समयसे पहिले अर्धमुहूर्तमात्र काल अस्वाध्यायका काल है। प्राभातिकमें-प्रभातके सम यमें सूर्योदय के अनन्तरका अर्धमुहूर्तमात्रकाल अस्वाध्यायका काल है। अर्धरात्रिकमें-आधी रात के समयमें-मुहूर्तमान काल अस्वाध्यायका काल से ४५ प्रतिवमताने ५४२मा मालमा सूत्र४२ ४९ छ-"कालपडिलेहणयाए" त्याह.
मक्या-भंते-भदन्त मान! कालपडिलेहणयाए जीवे किं जणेइकालप्रतिलेखनया जीवः किं जनयति ४ प्रतिवेमनाथी ०१ या गुगुने पास ४२ छ ? मेन उत्तरमा ४ छे है,कालपडिलेहणयाए णाणावरणिज्जं कम्म खवेइकालप्रतिलेखनया खलु ज्ञानावरणीयं कर्म क्षपयति ण प्रतिवेमनाथी 94 ज्ञाना. વરણીય કર્મને નાશ કરે છે. | ભાવાર્થ-કાળ શબ્દથી અહીં અસ્વાધ્યાયને કાળ ગૃહીત થયેલ છે. પ્રાદેષિક, અર્ધરાત્રિ, વિરાત્રિક, અને પ્રભાતિના ભેદથી કાળ ચાર પ્રકારના છે. પ્રાદેષિકમાં–પ્રદેષના સમયમાં–સૂર્યાસ્ત સમયની પહેલાં અર્ધ મુહૂર્ત માત્ર કાળ અસ્વાધ્યાયને કાળ છે. પ્રભાતિકમાં-પ્રભાતના સમયમાં-સૂર્યોદયના અનં. નરને અર્ધ મુહૂર્ત માત્ર કાળ, અસ્વાધ્યાયને કાળ છે, અર્ધરાત્રિકમાં–અધી. રાતના સમયમાં–મુહૂર્તમાત્ર કાળ અસ્વાધ્યાયને કાળ છે. મધ્યાન્હમાં પણ
