Page Text
________________
निशोथसूत्रे
विशेषत उपानद्धारणे दोषान् दर्शयति-गन्चो' इत्यादि। भाष्यम्-गयो निम्मदवया, निप्येक्खो य णिय-णिरंतरया ।
भूयाणं उवधाओ, कसिणे चम्मम्मि छडोसा ॥ छाया~गों निर्मार्दवता निरपेक्षो निर्दय-निरन्तरता।
भूतानामुपधातः कृत्स्ने चर्मणि षडू दोषाः ॥ अवचूरि:- गर्व:-उपानहा सनद्धचरणः पुरुषोऽश्वादावारूढः पादचारिणं पुरुषमिवानुपानहमनादृत्य स्वस्मिन् गर्व धारयति-यदहमेतेभ्यो गरीयान् उपानद्यां चलामि, एते रङ्का उपानविहीनाः, इत्थमुपानद्धीनं पुरुषं विलोक्य सर्वदैव गर्वयुक्तो भवति ११ निर्दिवता-उपानदरहितचरणाम्यां सचलन् चरणस्य मृदुत्वेन न तथा जीवोपघाताय भवति यथा उपानद्यां संनद्धचरणा मार्दवराहित्येन कठिना अधिकमाराकान्ता जीवोपघाताय भवन्ति । एतावता गर्यो निर्दित्वं च व्याख्यातम् २१
निरपेक्ष इति यस्य चरणे-उपानही न स्तः स मार्ग विलोक्य व्रजति, अन्यथा चलने मम चरणे कण्टकादिवेधः स्यात् , इति कण्टकवेधभयात् सोपयोगचलति, चलन जीवोपरि उपयोगं ददत् जीवसद्धं रक्षति । यदा तूपानझ्यामाच्छादितचरणो व्रजति तदा निरपेक्षतया चलन् निरपायत्वादात्मनः कण्टकादिकमुपेक्षमाणो जीवेण्वप्युपेक्षा करोति ३॥
'नियनिरंतरया' इत्येकपदत्वात् 'ता' इत्यस्य द्वयोरपि सम्बन्धः, तेन निर्दय इति निर्दयता | आदौ यदाऽऽत्मनो मनसि निर्दयत्वं कृतं भवति तदा चरणयोरुपानही धरति; एवंप्रकारेण स्वभावतो दयालरपि पुरुषः कठोरो भवति, इति दयापरस्यापि तस्य निर्दयता समागच्छति, इत्थं निर्दयत्वं भवति ।
निरन्तरता-उपानसनद्धपादेन पडूजीवनिकायानां विनाशस्याऽवश्यम्भावात् निरन्तरता पापबन्धस्य नैरन्तर्यात् , इति । शुद्वेन चरणेन यदा भूमौ चलति तदा भूतानां विराधनं न भवति । उपानद्वेष्टितचरणतलगतो जीवः कदापि न जीवति कठिनत्वात् , अतिभारत्वात् , अवकाशाऽभावाच्चेति ५।
. भूतोपघातश्चेति-स्वभावतो दुर्बलदेहाना कोमलाऽवयवानां भूमौ चलतां लघुजीवानां सोपानकचरणैरुपघाती भवत्येव, इति षष्ठो भूतोपघातदोषोऽप्यवश्यम्भावी ६। यत इमे दोषा उपानद्वारणे ततो भिक्षुभिरुपानद्वारणं नैव कर्त्तव्यमिति विवेकः ॥ सू० २२ ॥
सूत्रम्-जे भिक्खू कसिणाणि वत्थाई धरेइ घरे वा साइज्जइ ॥ छाया-यो भिक्षुः कृत्स्नानि वस्त्राणि धरति धरन्तं चा स्वदते ॥ स्० २३ ॥
चूर्णी-जे भिक्खू' इत्यादि । 'जे भिक्खू यो भिक्षुः 'कसिणाणि वत्थाई' कृत्स्नानि घनाणि, तत्र-प्रमाणादधिकानिः वस्त्राणि कृत्स्नवस्त्राणि 'धरेई' धरति, कृत्स्नवस्त्राणामुपभोगं
| SR No. | 009348 |
| Book Title | Nishith Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1969 |
| Total Pages | 541 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_nishith |
| File Size | 32 MB |