________________
जम्बूद्वीपप्रालि युक्तेति वक्तव्यं स्यात् । एवं माध्याः फाल्गुन्या आपाढयाः कुलं वा उपकुलं वा कुलोपकुलं चा, अवशेपिकाणां कुलंबा उपकुलं वा युनक्ति । यदा खलु भवन्त ! श्राविष्ठी पुर्णिमा भवति, तदा खलु श्राविष्ठी अमावास्या भवति ? हन्त गौतम ! यदा खलु श्राविष्ठी तदेव वक्तव्यम्, यदा खल्लु पौष्ठपदी पूर्णिमा भवति तदा खलु फाल्गुनी अमावास्या भवति ? यदा खलं फाल्गुनी पूर्णिमा भवति तदा खलु प्रौष्ठपदी अमावास्या भवति, हन्त गौतम ! तदेव । एवमेतेनामिलापेन इमाः पूर्णिमा अमावास्या नेतव्याः, आश्विनी पूर्णिमा चैत्री अमावास्या कार्तिकी पूर्णिमा वैशाखी अमानास्या मार्गशीपी पूर्णिमा ज्येष्ठा मूली अमावास्या पोपी पूर्णिमा आपाढी अमावास्या ॥ सू० २५ ॥ ___टीका-'कइणं भंते ! कुला' कति खलु भदन्त ! कुलानि अर्थात् कुलसंख्यकानि नक्षआणि कथितानि तथा-'कइउवकुला' कति-क्रियत्संख्यकानि उपकुलानि-उपकुलसंज्ञकानि नक्षत्राणि तथा-'कइकुलोबकुला पनत्ता' कति-कियत्संख्यकानि कुलोपकुलानि-कुलोपकुल संज्ञकानि नक्षत्राणि प्रज्ञप्तानि कथितानीति कुलोपकुल संज्ञकनक्षत्रविषयकः प्रश्नः, भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'वारसकुला वारसउवकुला चत्तारि कुलोवकुला पन्नत्ता' द्वादशकुलानि अर्थात् अष्टाविंशति नक्षत्रेषु मध्ये द्वादशसंख्यकानि नक्षत्राणि कुलसंज्ञकानि भवन्ति तथा-द्वादशोपकुलानि अर्थात् अष्टाविंशति नक्षत्राणां मध्ये द्वादशनक्षत्राणि उपकुलसंज्ञकानि भवन्ति तथा चत्वारि कुलोपकुलानि, अष्टानिंशति नक्षत्रेषु मध्ये चत्वारि नक्षत्राणि कुलोपकुलसंज्ञकानि प्रज्ञप्तानि-कथितानीति भगवत उत्तरमिति । तत्र
___ नक्षत्रों का कुल द्वार कथन 'कइणं भंते ! कुला, कह उवकुला'
टीकार्थ-गौतमस्वामी ने प्रभु से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! कुल संज्ञक नक्षत्र कितने कहे गये हैं ? 'कई उपकुला' उपकुल संज्ञक नक्षत्र कितने कहे गये हैं ? और 'कई कुलोवकुला' कितने नक्षत्र कुलोपकुल संज्ञक कहे गये हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं 'गोयमा ! वारसकुला, वारस उचकुलाचतारि कुलोवकुला' गौतम! इन २८ नक्षत्रों में से १२ नक्षत्र कुल संज्ञक हैं, १२ नक्षत्र उपकुल संज्ञक हैं और ४ नक्षत्र कुलोपकुल संज्ञक हैं। 'तं जहा' जो कुलसंज्ञक नक्षत्र हैं वे १२ नक्षत्र
નક્ષના કુળદ્વારનું કથન 'कइणं भंते ! कुला कइ उबकुला इत्यादि । ટીકાથ–ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુને આમ પૂછયું છેહે ભદત ! કુલ સંજ્ઞક નક્ષત્ર કેટલા वामां मा०या छ ? 'कइ उवकुला' 64स सज्ञ४ नक्षत्र मा ४उवामां माव्या छ । भने 'कई कलोवकुला' tai नक्षत्र सास सस वामां मा०॥ छ ? माना साममा प्रभु ४३ छे. 'गोयमा ! वारसकुला, वारस उवकुला चत्तारि कुलोवकुला' ગૌતમ! આ અઠયાવીસ નક્ષત્રોમાંથી ૧૨ નક્ષત્ર કુલ સંજ્ઞક છે, ૧૨ નક્ષત્ર ઉપકુલ સંજ્ઞક છે અને ૪ નક્ષત્ર સુલેકુલ જ લઢ છે “હં જા” જે કુલ સંજ્ઞક નક્ષત્ર છે તે ૧૨ નક્ષ#