________________
जम्बूद्वीपप्रतिस्त्रे ૨છે रद्धे अट्ठारसमुहुत्ताणतरे दिवसे भवई' यदा खलु उत्तरार्द्ध-मन्दरदिग्रभागे अष्टादशमुहर्तानन्तरा-अष्टादशमुहूर्तात् मिश्चिम्यूनो दिवसो भवति, 'तयाणं जंबुद्दीचे दीवे मंदरस्स पव्ययस्स पुरथिमेणं साइरेगा दुवालसमुहुत्ता राई भवई' वदा खलु मन्दरस्य दक्षिणे उत्तरे यदाऽष्टादशमुहानन्तरो दिवसो भवति तस्मिन् का खलु जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य पूर्वेण पूर्व दिग्रविमागे सातिरेका-किञ्चिदपिका द्वादशमुहर्ता-द्वादशहूर्तप्रमाणा रात्रि भवति किमिति काक्या प्रश्ना, भगवानाह-'हंत' इत्यादि, 'हंता गोयमा' हन्त, गौतम ! 'जयाणं जंबुद्दीवे दोवे जाव राई भाइ' यदा खलु जम्बूद्वीपे द्वीपे यावत् मन्दरस्य पर्वतस्य दक्षिणे भागे उत्तरे भागे चाष्टादशमुहूतानन्तरो दिवो भवति तदा जम्बूद्वीपे मन्दरपर्वतस्य पूर्वस्यां दिशि सातिरेका द्वादशमुहर्तप्रमाणा रात्रि भवतीति । मुहानन्तर दिवस होता है। तात्पर्य कहने का यह है कि सर्वाभ्यन्तर मंडल से अनन्तर मंडल में जब सूर्य पहुंचता है तब वहां पूरे १८ मुहूर्त का दिघस नहीं होता हैं किन्तु ६१ भागों में से २ भाग कम १८ महूर्त का दिवस होना प्रारम्भ होजाता है इस तरह जब दक्षिण दिग्भोग में ऐसा होता है तब उत्तर दिग्भाग मे भी ऐसा ही दिवस होता है ऐसा दिवस ही अष्टादश मुहूर्तानन्तर दिवस कहा गया है । 'जयाणं उत्तरद्धे अट्ठारसमुहत्ताणतरे दिवसे भवई' हे भदन्त ! जय उत्तर दिग्भाग में-अन्दर पर्वत की उत्तर दिशा में कुछका १८ मुहूर्त का दिवस होता है 'तयाणं जंबुद्दीचे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरथिमेणं साइरेगा दुवालसमुहुत्ता राई भवई' तब इस जम्बूद्वीप नामके द्वीप में मन्दर पर्वत की पूर्व दिशा में ६१ भागों में से २ भाग अधिक १२ मुहूर्त की रात्रि होती है क्या? इसके उत्तर में प्रभुने कहा है-'हंता, गोयमा !:जयाणं जंबुद्दीवे दीवे जाव દિવસ અષ્ટાદશ મુહૂર્ત પછી હોવા બદલ અષ્ટાદશ મુહૂર્ત કરતાં કંઈક અલપપ્રમાણવાળે डोवा म टाइश मुहूतानन्तर ४ामा मास छे. 'तयाणं उत्तरद्धे वि अद्वारस मुहत्ताणंतरे दिवसे भवई' त्यारे भन्४२५ तना उत्त२ मामा पY १८ मुहूतानन्तर દિવસ હોય છે. તાત્પર્ય કહેવાનું આ પ્રમાણે છે કે સર્વાત્યંતરમંડળથી અનંતરમંડળમાં
જ્યારે સૂર્ય પહોંચી જાય છે ત્યારે ત્યાં પૂરા ૧૮ મુહૂર્તને દિવમ હોતું નથી પરંતુ ૬૧ ભાગમાંથી ૨ ભાગ કમ ૧૮ મુહૂર્તના દિવસનો પ્રારંભ થાય છે આ પ્રમાણે જ્યારે દક્ષિણદિભાગમાં આ પ્રમાણે થાય છે ત્યારે ઉત્તરદિમાગમાં પણ એવા જ દિવસ થાય छ. मेवा हिवसन१ २५०टाइश मुहूतानन्तर विस अवाम मासा छे. 'जयाणं उत्तरद्धे अद्वारस मुहुत्ताणंतरे दिवसे भवई' है मत ! न्यारे उत्तहमा भन्दरपतनी उत्तरहिशामा ४६ ४ १८ भुकृतना हिवस थाय छे. 'तयाण जंवुदीवे दीवे मंदरस्स पव्ययस्स पुरथिमेणं साइरेगा दुवालसमुहुत्ता राई भवई' त्यारे २४ ४म्मूदी नाम दीयमा महरપર્વતની પૂર્વ દિશામાં ૬ ભાગમાંથી શું ૨ ભાગ અવિક ૧૨ મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે? मनापाममा प्रभु ४३ छ-'हता, गोयमा! जयाणं जंबुद्दीवे दीवे जाव राई भवई' ,