________________
३३५
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कारः सू. १६ सूर्यस्योदयास्तमननिरूपणम्
सम्प्रति क्षेत्रपरावृत्या दिवसरात्र्यो विभागं न्यूनाधिकमावं च ज्ञातुं प्रश्नयन्नाह'जयाणं भंते' इत्यादि, 'जयाणं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पायस पुरथिमेणं' यदा खलु भदन्त ! जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य मेरुपर्वतस्य पूर्वेण पूर्वस्मिन् दिग्विभागे' अट्ठारस. मुहुत्ताणंतरे दिवसे भवई' अष्टादश मुहूर्त्तानन्तरो दिवसो भवति 'तयाणं पञ्चस्थियेण वि' तदा खलु मन्दरस्य पर्वतस्य पश्चिमेन-पश्चिमदिग्विभागेऽपि अष्टादशमुहूर्तानन्तरो दिवसो भवति 'जयाणं पच्चस्थिमेणं' यदा खलु जम्बूद्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य पश्चिमायां दिशि अष्टा. दशमुहूर्तानन्तरो दिवसो भवति तयाण जंबुद्दीवे दीवे मंदरस पव्वयस्स' तदा खलु जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य-मेरोः पर्वतस्य 'उत्तरदाहिणेणं साइरेगा दुवालसमुहुत्ता राई भवइ' उत्तरदक्षिणेन उत्तरस्यां दक्षिणस्यां च दिशि सातिरेका द्वादशमुहूर्तप्रमाणा रात्रि भवति तदा द्वाभ्यां मुहूर्त्तकषष्टिभागाभ्यामधिका द्वादशहूर्तप्रमाणा रात्रि भवति यावता यावता भागेन राई भवइ' हां, गौतम ! ऐसा ही होता है जब जंबूद्वीप नामके इस द्वीप मे मन्दर पर्वतके दक्षिण भाग में और उत्तर दिग्भाग मे कुछकम १८ मुहूर्त का दिवस होता है-तब जम्बूद्वीप नामके इस द्वीप में मन्दर पर्वत की पूर्व दिशा में कुछ अधिक १२ मुहूर्त की रात्रि होती है।
'जयाण भंते ! जंबुद्दीवे दीवे मंदस्त पञ्चस्स पुरथिमेणं अधारस मुहुत्तागंतरे दिवसे भवई' हे भदन्त ! जब जम्बूद्वीप नामके इस द्वीप में मन्दर पर्वतकी पूर्व दिशा में कुछ कम १८ मुहूर्त का दिवस होता है 'तयाणे पच्चत्थिमेणवि' तब मन्दर पर्वत की पश्चिम दिशा में भी कुछ कम १८ मुहर्त का दिवस होता है
और जब मन्दर पर्वत की पश्चिम दिशामें कुछ कम १८ मुहूर्त का दिवस होता है तथाणं जंबुद्दीवे दीवे अंदरस्त पञ्चयस्त उत्तरदाहिणणं साइरेगा दुबालसमुहुत्ता राई भवई' तब इस जम्बूद्वीप नामके द्वीप में मन्दर पर्वत की उत्तर दिशा में और दक्षिण दिशा में कुछ अधिक १२ मुहूर्त की रात्रि होती है क्यों कि जितने २ भाग से हीन दिवस होने लगता है उतने उतने भाग ગૌતમ! આ પ્રમાણે જ થાય છે. જયારે જંબુદ્વીપ નામક આ કપમાં મંદર પર્વતના દક્ષિણ ભાગમાં અને ઉત્તરદિભાગમાં કંઈકમ ૧૮ મુહૂર્તને દિવસ થાય છે ત્યારે જંબુદ્વીપ નામક આ દ્વીપમાં મંદર પર્વતની પૂર્વ દિશામાં કંઇક અધિક ૧૨ મુહૂની રાત્રિ હોય છે. ___'जयाणं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरथिमेण अद्वारस मुहुत्ताणतरे दिवसे મારું હે ભદંત ! જ્યારે જંબુદ્વીપ નામક આ દ્વીપમાં મંદર પર્વતની પૂર્વ દિશામાં કંઈક ४भ १८ मुतना हवस थाय छे 'तयाणं पच्चत्थिमेणं वि' त्यारे म२५ तनी पश्चिमशामा
म १८ भुताना हिवस धाय छे. 'तयाणं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्ययस्स उत्तर दाहिणेणं साइरेगा दुवालस मुहुत्ता र ई भवर' त्यारे नमूदी नाम: દ્વીપમાં મંદર પર્વતની ઉત્તરદિશામાં અને દક્ષિણ દિશામાં કંઈક અધિક ૧૨ સુહૂર્ત જેટલી