________________
१७८
जम्बूद्वीपप्रशसिक्ने शिदधिकानि, उभयोः संकलने षट्शतानि पष्टयधिकानीति ।। 'तिण्णि य जोयणसयसहस्साई' त्रीणि योजनशतसहस्राणि लक्षत्रयमित्यर्थः 'अट्ठारससहस्साई' अष्टादश सहस्राणि 'तिण्णि य पण्णरसुत्तरे जोयणसए परिक्खेवणं त्रीणि च पञ्चदशोत्तराणि योजनशतानि-परिक्षेपेण, त्रयोलक्षाः अष्टादशसहस्राणि त्रीणि च पञ्चदशोत्तराणि योजनशतानि परिक्षेपण भवति, अत्र जम्बूद्वीपपरिधौ पष्टयधिकपट्शतपरिधेः प्रक्षेपे सति त्रयो योजनलक्षा . अष्टा-: दशसहस्राणि त्रीणि च पञ्चदशोत्तराणि योजतशतानि ३१८३१५ परिक्षेपो भवतीत्यर्थः । ।
सम्प्रति द्वितीयं सर्वबाह्यमण्डलं दर्शयितुमाह-वाहिराणतरेणं पुच्छा' बायानन्तरं द्वितीय मण्डलं पृच्छा, हे भदन्त ! वाह्यानन्तरं द्वितीयं चन्द्रमण्डलं कियदायामविष्कम्भाभ्यां कियता परिक्षेपेण च प्रज्ञप्तमिति पृच्छापदेन संगृह्यते प्रश्नः, भगवानाइ-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'एगं जोयणसयसहस्सं एक योजनशतसहस्र लकयोजनमित्यर्थः । 'पंचसत्तासीए जोयणसए' पञ्चसप्ताशिति योजनशतानि, सप्ताशीत्यधिकानि पञ्चयोजना शतानीत्यर्थः ‘णवय एगसद्विभाए जोयणस्स' नवचैकपप्टिभागान् योजनस्य 'एगसद्विभार्ग च सत्तहा छेत्ता' एकपष्टिभागं च सप्तधा छित्त्वा 'छ चुणियाभाए' षट् च चूर्णिकाभागान्, ६.सौ ६० योजन का होजाता है। 'तिपिण य जोयणसयसहस्साई अट्ठारससह स्साइं तिण्णिय अण्णरसुत्तरे जोयणसए परिक्खेवेणं' तथा इसका परिक्षेप का परिमाण ३१८३१५ योजन का है जम्बूद्वीप की परिधि में ६६० परिधि के प्रमाण को मिला देने पर पूर्वोक्त परिधि का प्रमाण निकल आता है
द्वितीय सर्ववाहयचन्द्रमंडल के सम्बन्ध में विचार 'बाहिराणंतरेणं पुच्छा' हे भदन्त ! बाहयानन्तर द्वितीय चन्द्र मण्डल का आयाम और विष्कम्भ कितना है ? और इसका परिक्षेप कितना है? इस प्रभ के उत्तर में प्रभु गौतमस्वामोसे कहते हैं-'गोयमा ! एगं जोयणसयसहस्सं पंच सत्तासीए जोयणसए णवय एगसटिभाए जोयणस्स एगसहिभागं च सत्तहा છે તેમજ દરેક પાર્શ્વભાગ ૩૩૦ એજન જેટલું છે. અને એગ ૧ લાખ ૬ સે ૬૦ योजनछे. 'तिण्णि य जोयणसयसहस्साई अटारससहस्साई विणि य पण्णरसुत्तरे जोयणसए લિવ તેમજ આના પરિક્ષેપનું પરિમાણ ૩૧૮૩૧૫ પેજન જેટલું છે. જંબૂઢીપની પરિધિમાં ૬૬૮ પરિધિના પ્રમાણને જોડવાથી પૂર્વોક્ત પરિધિનું પ્રમાણ નીકળી આવે છે.
દ્વિતીય સર્વબાહ્ય ચન્દ્રમંડળના સંબંધમાં વિચાર'बाहिराणंतरेणं पुच्छा' & Rad! मानन्तरं द्वितीय यन्द्रमन भायाभવિષ્ક કેટલા છે? અને આને પરિક્ષેપ કેટલે છે? એ પ્રશ્નના જવાબમાં પ્રભુ ગોતમ.. स्वामीन ४ छ-'गोयमा। एगं जोयणसयसहस्स पंचसत्तासीए जोयणसए णवय एगसद्धि भाए जोयणस्स एगसद्विभागं र सत्तहा छेत्ता छ चुण्णियाभाए आयामविक्खंभेणं' के गीतम!