Page Text
________________
प्रकाशिका टीका - सप्तमवक्षस्कारःस्. १३ सर्वाभ्यन्तरमण्डलायामादिनिरूपणम्
१७९
९
'आयाम विक्खंभेणं' आयामविष्कम्भाभ्याम् एकं लक्षं सप्ताशीत्यधिकपञ्श्चयोजनशतानि नवचैकषष्टिभागान योजनस्यैकं पष्टिभागं सप्तधा छित्वा षट् चूर्णिकाभागान् १००५८७": एतावत्प्रमाणकायामविष्कम्भाभ्यां सर्वबाह्य द्वितीयचन्द्रमण्डलं भरतीति भावः । अत्र पूर्वराशे द्वसप्ततिं योजनानि, एकपञ्चाशतं चैकपष्टि भागान् योजनस्य एकस्यैकस्यैकषष्टिभागस्य सप्तधा छिन्नस्य एकं भागमपनीयोपपत्तिः कर्तव्या सूर्यनिरूपणाधिकारे कृता 'विस्तरभयान्मात्र पुनर्विशेषतो लिख्यते इति । 'तिष्णिय जोयणाय सहस्ताई' त्रीणि च · योजनातसहस्राणि त्रयो ळक्षा इत्यर्थः 'अट्ठारससहरसाई' अष्टादशसहस्राणि 'पंचासीई च जोयणाई परिक्खेवेणं' पञ्चाशीतिं च योजनानि परिक्षेपेण लक्षत्रयम् अष्टादशसहस्राणि पञ्चाशीति योजनानि ३१८०८५ एतावत्प्रमाणकपरिक्षेपेण द्वितीयं चन्द्रमण्डलं प्रज्ञप्तमित्यर्थः सर्वबाह्य द्वितीयमण्डलपरिघे द्वैशते त्रिंशदधिके योजनानामपनयने यथोक्तं परिक्षेपमानं भवतीति सर्वबाह्यद्वितीयमण्डलमिति । अथ तृतीयं सर्वबाद्यमण्डलं दर्शयितुमाह'बाहिरतच्चेणं' इत्यादि, 'बाहिरतच्चेणं मंते ! चंदमंडले पन्नत्ते' सर्वबाद्यं तृतीयं खेले भदन्त ! चन्द्रमण्डलं कियदायामविष्कम्भाभ्यां कियता परिक्षेषेण च प्रज्ञप्तमिति प्रश्न छेत्ता छ चुण्णिया भाए आयामविक्खंभेणं' हे गौतम! १००५८७ योजन का तथा १ भाग के ७ भागों में से ६ भाग का द्वितीय चन्द्र मण्डल का आयाम और विष्कम्भ है तथा 'तिष्णि य जोयणसयसहस्साई अट्ठारसहस्साई पंचासीई च जोयणाई परिक्खेवेणं' ३१८०८५ योजन का इसका परिक्षेप है । इसका जो आयाम और fasaम्भ का प्रमाण कहा गया है वह पूर्वमण्डल राशि में से ७२योजन को तथा एक षष्टि भाग को 9 से विभक्त कर १ भाग को घंटों करके हुआ कहा गया है । यह विषय हमने सूर्यनिरूपण के अधिकार में किया है अतः वहीं से इसे जानलेना चाहिये उसे यहां पर लिखने में ग्रन्थ का कलेवर बढजाने का भय है तथा - सर्वबाहय द्वितीय मंडल की परिधि मे से २३० से कुछ अधिक योजनों के घटाने से पूर्वोक्त प्रमाण परिक्षेप का निकल आता हैं ।
૧૦૦૫૮૭૬ ચાજનનાં તેમજ એક ભાગના છ ભાગેામાંથી ૬ ભાગાના દ્વિતીય ચંદ્રभडजन! आयाम-विष्ठुल छे. तेभ' 'तिण्णि य जोयणसयसहस्साइं अट्ठारस सहस्साईं पंचासीइ ं च जोयणाइ, परिक्खेवेणं' ३१८०८५ योजन भेटलो मानो परिक्षेय छे. मे
આયામ અને નિષ્કલનું પ્રમાણ કહેવામાં આવેલું છે તે પૂર્વાંમડળ રાશિમાંથી ૭૨૧ ચેાજન તેમજ એકષષ્ટિ ભાગને ૭ માંથી વિભક્ત કરીને એક ભાગ જેટલુ' મ કરીને કહેવામાં આવેલુ છે. આ વિષયનું પ્રતિપાદન અમે સૂ નિરૂપણુના અધિકારમાં કરેલુ છે એથી જિજ્ઞાસુ મહાનુભાવા ત્યાંથી જ જાણવા પ્રયત્ન કરે. ગ્રન્થ વિસ્તારલયથી અહી પુનઃ તેની સ્પષ્ટતા કરવામાં આવતી નથી. તેમજ સબાહ્ય દ્વિતીયમંડળની પરિધિમાંથી ૨૩૦ કરતાં કંઈક વધારે ચેાજનને ઘટાડવાયી પૂર્વોક્ત પ્રમાણુ પરિક્ષેત્તુ નીકળી આવે છે,
| SR No. | 009347 |
| Book Title | Jambudwip Pragnaptisutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 569 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 46 MB |