Page Text
________________
नम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्र नामके 'भाणिय वा' भणितव्यौ वक्तव्यौः, अयमाशयः-प्रतिवक्षस्कारं चखारि चखारि कूटानि सन्ति तत्रादिने द्वे नियते एक, तथा सूत्रकारः स्वयं वक्ष्यति, तृतीयचतुर्थे चानियते, तत्र यो यो वक्षरकारपर्वतो यौ यौ विजयौ विभजते, तत्र विनयमानविजयमध्ये यो यः पाश्चात्ये विजयस्तद्विजयसशनामकं तनीय कूटं तस्मिन्वक्षस्कारगिरौ बोध्यम्, यो यश्च पूर्वी विजयस्तद्विजयसहशनामकं चतुर्थ कूटं तत्र ज्ञेयम्, 'इमे दो दो कूडा अवहिया' इमे द्वे द्वे कूटे अवस्थिते नियते 'तं जहा' तद्यथा-'सिद्धाययणकूढे' सिद्धायतनकूटम् १, अपरं च 'पव्ययसरिसणागडे' पर्वतसदृशनामकूटस्-वक्षस्कारपर्वतसदृशनामककूटम् २, कस्मिन्नपि वक्षस्कारपर्वते इमे द्वे कूटे स्वनामाक्षरपरिवर्तनं न प्राप्नुन इति हेतो स्वस्थिते यथावद्वयवस्थिते एव तिष्ठतः, ननु द्वयोः कूटयोर्मध्ये सिद्धायतनकूटस्यावस्थितत्वं समीचीनं परन्तु पर्वतसदृशनाभाणियच्या) पक्षकारों की आनुपूर्वी में दो दो कूट अपने २ विजय के जैसे नाम घाले कह लेना चाहिये तात्पर्य इस कथन का ऐसा है की-हर एक वक्षस्कार में चार २ कूट होते हैं इनमें आदि के दो कूट तोनियत रूप से हैं और तृतीय चतुर्थ कूट अनिचत (अनिश्चित) है इस बात को सूत्रकार स्वयं कहने वाले हैं। इनमें जो जो वक्षकार पर्जत जिन दो कूटों को विनत करता है उस विभज्यमान पर्वत के जो जो पाश्चात्य विजय है उसके जैसे नाम वाला उस वक्षस्कार पर्वत पर तृतीय कूट है और जो अग्रिम विजय है उसके जैसे नामवाला चतुर्थ कूट है इस तरह से तुतीय और चतुर्थ कूट में अनियतता प्रस्ट की गई है और जो प्रथम एवं द्वितीय क्रूट में नियतता प्रकट की गई है उसका तात्पर्य ऐसा है कि सिद्धायलन कूट और दूसरा पर्वल के नाम वाला कूट इनका नाम नहीं बदलने से ये दो फूट अवस्थित हैं यदि यहां पर ऐली आशंका की जावे कि सिद्धायतन कूट तो अवस्थित जो कहा गया है वह तो नाम नहीं बदलने से अवस्थित माना વિજયના જેવા નાગવાળા જાણી લેવા જોઈએ. આ કથનને ભાવાર્થ એ થાય છે કે દરેકે દરેક વક્ષસ્કારમ ચાર ફૂટે છે એમાં પ્રારંભના બે ફૂટે તે નિયત અને તૃતીયચતઈ કટ અનિયત છે, એ વાતને સૂત્રકાર પિતે કહેશે એમાં જે-જે વક્ષસ્કાર પર્વત જે બે ફૂટને વિભક્ત કરે છે, તે વિભાજયમાન પર્વતના મધ્યમાં જે-જે પશ્ચાત્ય વિજયે છે તેના જેવા નામવાળા તે વક્ષરકાર પર્વત ઉપર તૃતીક ફૂટ છે અને જે અગ્રિમ વિજય છે તેના જેવા નામવાળે તુર્થ ફૂટ છે. આ પ્રમાણે તૃતીય અને ચતુર્થ ફૂટમાં અનિયતતા પ્રન્ટ કરવામાં આવી છે અને પ્રથમ અને દ્વિતીય કૂટમાં નિયતા પ્રકટ કરવામાં આવી છે. તેને ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે કે સિદ્ધાયતન ફૂટ અને બીજે પર્વત જેવા નામ વાળ કૂટ એ બન્નેના નામે નહિ બદલાવાથી એ બને કૃટે અવસ્થિત છે. જે અહીં એવી આશંકા કરવામાં આવે કે સિદ્ધાયતન કૂટ તે અવસ્થિત કહેવામાં આવેલ છે, તે તે નામ નહિ બદલવાથી અવસ્થિત કહી શકાય તેમ છે પણ દ્વિતીય કૃટ જેવું તેના પર્વતનું નામ
| SR No. | 009346 |
| Book Title | Jambudwip Pragnaptisutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 803 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 67 MB |