________________
१४८
जम्बूदीपप्रमस्तिसूत्र २' चित्रविचित्रकूटौ पूर्वापरतटवर्तिनी पर्वतौ निपध १ देवकुरु २ र ३ मुलस ४ विद्युन्यभ५ हूदान च द्विधा विभजमाना तन्मध्ये वहन्ती २ विभागक्रमश्रायम्-चित्रविचित्रकूटपर्वतयो मध्ये वहनेन चित्रकूट पर्वतं पूर्वतः कृत्या विचित्रकूटं च पश्चिमतः क्रत्वा देवकुरुषु वहन्तीतिभावः, हृदांश्च पश्चापि समश्रेणि वर्तिन एकैकशो द्विधा विभजमाना वहन्ती अत्रान्तरे देव. कुरु वर्तिभिः 'चउरासीए सलिलासहस्सेहिं आरेमाणी २' चतुरशीत्या सलिला सहमे महानदीसहस्रैः आपूर्यमाणा २ भ्रियमाणा २ 'भदसालवणं एज्जेमाणी २' भद्रसालवनं मेरुप्रथमवनम् एजमाना २ गच्छन्ती २। 'मंदरं पव्ययं दोहिं जोयणेहि असंपत्ता पच्चस्थिमाभिमुही आवत्ता समाणी' मन्दरं पर्वतं द्वाभ्यां योजनाभ्याम् असम्प्राप्ता असंस्पृशन्ती शीतोदा मेवोंरष्टौ क्रोशा अन्तरालमित्यर्थः, ततः पश्चिमाभिमुखी आवृत्ता परावृत्ता सती 'अहे विज्जुप्पमं आपूरेमाणी २ भदसालवणं एज्जेमाणी २) उस सीतोदा प्रपातकुण्ड के उत्सर दिग्ची तोरण द्वार से सीतोदा महानदी निकली है और निकलकर वह देवकुरुक्षेत्र में जाती २ पूर्व और अपर तटवर्ती चित्रविचित्र कूटों को-पर्वतों का निषध देवकुरु सूर सलस एवं विद्युत्प्रभ इन समश्रेणिवर्ती पांच इदों को विभक्त करती है उनके बीचमें होकर बहती है विभागक्रम इस प्रकार से है चित्रविचित्र पर्वतों के बीचमें वहनेसे चित्रकूटपर्वतको पूर्वमें करके और विचित्रकूट पर्वतको पश्चिममें करके यह नदी देवकुममें वहती है समश्रेणिवर्ती पांचो हृदों को एक एक करके प्रत्येक हृदको विभक्त करती है और उनमें यहती है इसी के दरम्यान वह देवकुरुवता ८४ हजार नदियों से युक्त हो जाती है भर जाती है एवं मेरु का जो प्रथमवन भद्रसाल वन है वहां जाती है जाते २ यह (मंदरपब्जयं दोहिं जोयणेहिं असंपत्ता) मेरु कोतो २ योजन दूर परही छोडती जाती है इस तरह शीतोदा और मेरुका अन्तराल आठकोशका हो जाता है रेमाणी २ भदसालवणं एज्जेमाणी २ सात प्रपात दुना उत्तरहिवता' तारण દ્વારથી સીતેરા મહા નદી નીકળે છે, અને નીકળીને તે દેવ કુરુક્ષેત્રમાં પ્રવાહિત થતી થતી પૂર્વ અને અપર તટવતી ચિત્ર-વિચિત્ર કને–પર્વતને-નિષધ, દેવકુરૂ સૂર સુલસ તેમજ વિદ્યુ—ભ એ સમશ્રેણિવતી પાંચ દેને વિભક્ત કરતી તેમની મધ્યમાં થઈને પ્રવાહિત થાય છે. તે સંબંધમાં વિભાગક્રમ આ પ્રમાણે છે-ચિત્ર-વિચિત્ર પર્વતની વચ્ચે પ્રવાહિત થાય છે તેથી ચિત્રકૂટ પર્વતને પૂર્વમાં રાખીને અને વિચિત્ર કૂટ પર્વતને પશ્ચિમમાં રાખીને આ નદી દેવકુમાં પ્રવાહિત થાય છે. સમશ્રેણિવતી પાંચે પાંચ હકને એક એક કરીને દરેક હદને આ વિભક્ત કરે છે અને તેમની અંદરથી પ્રવાહિત થાય છે. એ સમયમાં જ એ દેવકુવતી ૮૪ હજાર નદીઓથી યુક્ત થઈ જાય છે અને પ્રકૃતિ થઈ જાય છે. અને પછી મેરુનું જે પ્રથમ વન ભદ્રશાલ વન છે ત્યાં જાય છે. જતાં જતા यो 'मंदरपव्वयं दोहि जोयणेहि असंपत्ता' मेन तो २ यौन २ भूधी है छे. मा प्रभारी शाताह मन भेउ परयन मन्त मानी जय छे. 'पच्चत्थिमाभिमुही' पछा