________________
१०४
जम्बूद्वीपप्राप्तिसूत्र यथा रोहितांशा तथा प्रवाहे च मुखे च माणितव्येति यावत् संपरिक्षिप्ता । तस्य खल महापद्महूदस्य औत्तराहेण तोरणेन परिकान्ता महानदी प्रव्यूढा सती पोडश पश्चोत्तराणि योजनशतानि पञ्च च एकोनविंशतिभागान् योजनस्य उत्तराभिमुखी पर्वतेन गत्वा महाघटमुख प्रवृत्तकेन मुक्तावलिहारसंस्थितेन सातिरेक द्वियोजनशतिकेन प्रपातेन प्रपतति, हरिकान्ता महानदी यतः प्रपतति अत्र खलु महती एका जिभिका प्रज्ञप्ता, द्वे योजने आयामेन पञ्चविंशति योजनानि विष्कम्भेण अर्दै योजनं बाहल्येन मकरमुखविवृतसंस्थानसंस्थिता सर्वरत्नमयी अच्छा, हरिकान्ता खलु महानदी यत्र प्रपतति अत्र खलु महदेकं हरिकान्ता प्रपातकुण्डं नाम कुण्डं प्रज्ञप्तम्, हे च चत्वारिंशे योजनशते आयामविष्कम्भेण सप्त एकोनपष्टानि योजनशतानि परिक्षेपेण अच्छम् एवं कुण्डवक्तव्यता सर्वा नेतव्या यावत् तोरणा, तस्य खलु हरिकान्ता प्रपातकुण्डस्य बहुमध्यदेशभागः अत्र खलु महानेको हरिकान्ता द्वीपो नाम द्वीपः प्रज्ञातः द्वात्रिंशतं योजनानि आयामविष्कम्भेण एकोत्तरं योजनशतं परिक्षेपेण द्वौ क्रोशावुच्छ्रितो जलान्तात् , सर्वरत्नमयः अच्छ:, स खलु एकया पद्मवरवेदिकया एकेन च वनपण्डेन यावत् संपरिक्षिप्तः, वर्णको भणितव्य इति, प्रमाणं च शयनीयं च अर्थश्च भणितव्या, तस्य खलु हरिकान्ताप्रपातकुण्डस्य औत्तराहेण तोरणेन यावत् प्रव्यूढा सती हरि वर्षे वर्षम् एजमानार विकटापातिन वृत्तवैताढचं योजनेन असम्प्राप्ता पश्चिमाभिमुखी आवृत्ता सती हरिवर्ष द्विधा विभजमाना२ पट् पञ्चाशता सलिलासहसः समग्रा अधो जगती दलयित्वा पश्चिमेन लवणसमुद्रं समुपैति, हरिकान्ता खलु महानदी प्रबहे पश्चविंगति योजनानि विष्कम्भेण अद्धंयोजनमुद्वेधेन तदनन्तरं च खलु मात्रया२ परिवर्द्धमाना२ मुखम्रले अर्द्धतृतीयानि योजनशतानि विष्कम्भेण पञ्च योजनानि उद्वेधेन, उभयोः पार्श्वयोः द्वाभ्यां पदमवरवेदिकाभ्यां द्वाभ्यां च बनपण्डाभ्यां संपरिक्षिप्ता ॥ सू० १२ ॥
टीका-'महाहिमवंतस्स णं' इत्यादि, 'महाहिमवंतस्स णं वहुमज्ञदेसभाए एत्य णं एगे महापउमदहे णाम दहे पण्णत्ते' महाहिमवतः खलु वहमध्यदेशभागः, अत्र खलु एको महापद्महदो नामा ह्रदः प्रज्ञसः, 'दो जोयणसहस्साई आयामेणं एग जोयणसहस्सं विक्खंभेणं
अथ सूत्रकार हूद द्रह का स्वरूप दिखलाते हैं 'महाहिमवंतस्स णं बहुमज्ज्ञदेसभाए एत्थ गं' इत्यादि
टीकार्थ-'महाहिमवंतस्स बहुमज्झदेसभाए' महाहिमन पर्वत के ठीक वीच में 'एगे' एक 'महापउमद्दहे पण्णत्ते' महा पद्मद्रह कहा गया है 'दो जोयण
હવે સૂત્રકાર સુદ-દ્રહનું સ્વરૂપ સ્પષ્ટ કરે છે 'महाहिमवंतस्स णं बहुमज्झदेसभाए इत्यादि ___ 'महाहिमवंतस्सणं बहुमजा देसभाए' भडभिवन्त पवना 18 मध्य भागमा 'एगे' मे 'महापउमद्दद्दे पण्णत्ते' महा ५ मा छ. 'दो जोयणसहस्साई आयामेणं पर्ग