Page Text
________________
moment
८६४
प्रशापनासूत्र अवगाहनार्थतया-अवगाहनापेक्षया चतुःस्थानपतितो भवति, "ठिईए चउहाणडिए' स्थित्या चतु:स्थानपतितो भवति, 'कालवण्णपज्जवेहिं ;तुल्ले' कृष्णवर्णपर्यवै स्तुल्यो भवति, 'अवसेसे हि वण्णाइ अट्टफासे हिय छटाणवडिए' अवशेपैः वर्णादिभिः अण्टस्पर्शश्च पदस्थानपतितो भवति एवं उक्कोसगुणकालए वि' एवम् -जघन्यगुणकालकवदेव, उत्कृष्टगुणकालकोऽपि अनन्तप्रदेशिकः पुद्गलस्कन्धः प्रतिपत्तव्यः 'अजहण्णमणुक्कोसगुणकालए वि एवं चेव' अजवन्यानुत्कृष्ट गुणकालकोऽपि अनन्तप्रदेशिपुद्गलस्कन्धः, एवञ्चैव जघन्यगुणकालकवदेवावगन्तव्यः, किन्तु ‘णवरं सहाणे छहाणवडिए' नवरम्-पूर्वापेक्षया विशेषस्तु स्वस्थानेस्वस्थानापेक्षया पट्स्थानपतितो भवति 'एवं नीललोहिय हालिद मुक्किल्लसुभिगंध दुभिगंध तित्त कडुकसाय अविलमहुररस पज्जवे हिय क्त्तव्यया भाणि यव्वा' एवम्-कृष्णवर्णपर्यायवदेव, नीललोहित हारिद्र शुक्लमुरभिगंध दुरभिगहना की दृष्टि से चतुःस्थानपतित होता है, स्थिति की अपेक्षा चतु:स्थानपतित होता है, काले वर्ण के पर्यायों से तुल्य होता है, शेष वर्णादि से तथा आठ स्पों से षटूस्थानपतित होता है।
इसी प्रकार उत्कृष्टगुण काला अनन्तप्रदेशी पुद्गलस्कंध भी समझ लेना चाहिए । मध्यमगुण कृष्ण पुद्गलस्ध का प्ररूपणा भी इसी प्रकार की करनी चाहिए । मगर मध्यमगुण काले अनन्तप्रदेशी स्कंध में जघन्य एवं उत्कृष्टगुण काले अनन्तप्रदेशी स्कंध की अपेक्षा विशेषता यह है कि वह स्वस्थान में भी षटूस्थानपतित होता है।
नील, रक्त, पीत और शुक्ल वर्ण, सुरभिगंध, दुरभिगंध, तिक्त, कटुक, कषाय, अम्ल और मधुर रस के पर्यायों की भी कृष्ण ચતુ સ્થાન પતિત થાય છે, સ્થિતિની અપેક્ષાએ ચતુસ્થાન પતિત થાય છે. કાળા વર્ણના પર્ષોથી તુલ્ય થાય છે, શેષ વર્ણાદિથી તથા આઠ સ્પર્શોથી પટસ્થાન પતિત થાય છે.
એજ પ્રકારે ઉત્કૃષ્ટ ગુણ કાળો અનન્ત પ્રદેશી પુદ્ગલ સ્કન્ધ પણ સમજી લેવા જોઈએ. મધ્યમ ગુણ કૃષ્ણ પુદ્ગલ સ્કન્ધની પ્રરૂપણા પણ એજ પ્રકારે કરવી જોઈએ. પણ મધ્યમ ગુણ કાળા અનન્ત પ્રદેશ અધુમાં જઘન્ય તેમજ ઉત્કૃષ્ટ ગુણ કાળા અનન્ત પ્રદેશી સ્કન્ધની અપેક્ષાએ વિશેષતા એ છે કે તે સ્વસ્થાનમાં પણ સ્થાન પતિત થાય છે.
नास, २४त, पात भने शुभसवर्थ, सुमिगध, मिज, तित, ५४, કપાય, અલ અને મધુર રસના પર્યાએથી પણ કુણુ વર્ણની પ્રરૂપણાની સમાન
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |