Page Text
________________
प्रज्ञापनासूत्रे
विमानशतसत्वेन प्रतिविमानश्चासंख्येयदेवानां सच्चात् अधोऽधोवर्तिविमानेषु देवानां प्रभूतत्वेन अनुत्तरौपपातिक देवेभ्यो बृहत्तर क्षेत्रपल्योपमासंख्येयभागवर्त्याकाशप्रदेश राशिप्रमाणानाम् उपरितनत्रिकग्रैवेयक देवानां संख्येयगुणत्वात् एवमुत्तरत्रापि, तेभ्योऽपि 'मज्झिमगेविज्जगा देवा संखिज्जगुणा ६' मध्यमत्रिकग्रैवेयका देवाः संख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि - 'हिट्टिमगेचिज्जगा देवा सं खिज्जगुणा ७' अस्तनत्रिका देवा: संख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि - 'अच्चुए कप्पे देवा संखिज्जगुणा ८' अच्युते कल्पे देवा: संख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि 'आरणे कप्पे देवा संखिज्जगुणा' ९' आरणे कल्पे देवा: संख्येयगुणा भवन्ति, आरणान्युतकल्पयोः समश्रेणिकयोः समानविमान संख्यत्वेऽपि कृष्णपाक्षिकाणां बाहुल्येन दक्षिणस्यां दिशि तथा स्वाभाव्यात् समुत्पादेन उत्तरस्यां तथोत्पादाभावेन कृष्णपाक्षिकाणां बहुत्वात् शुक्ळपाक्षिकाणाञ्च स्तोकत्वात् अच्युतप्रत्येक विमान में असंख्यात देव रहते हैं । नीचे-नीचे के विमानों में अधिक - अधिक देव होते हैं, अतएव अनुत्तर विमानों की अपेक्षा ऊपरी तीन ग्रैवेयकों के देव संख्यातगुणा अधिक हैं। आगे भी इसी प्रकार समझ लेना चाहिए । (५) ऊपरी ग्रैवेयकों के देवों से मध्यम ग्रैवेयकों के देव संख्यातगुणा अधिक हैं (६) मध्यम ग्रैवेयकों के देवों की अपेक्षा निचले तीन ग्रैवेयकों के देव संख्यातगुणा अधिक हैं । (७) उनकी अपेक्षा अच्युत कल्प के देव संख्यातगुणा हैं । (८) अच्युतकल्प की अपेक्षा आरणकल्प में देव संख्यातगुणा अधिक हैं । यद्यपि आरण और अच्युतकल्प समानश्रेणी में स्थित हैं और दोनों की विमान संख्या बराबर है, तथापि स्वभावतः कृष्णपक्षी जीव प्रायः दक्षिणदिशा में उत्पन्न होते हैं, उत्तरदिशा में उतने नहीं उत्पन्न होते और દેવ રહે છે. નીચે- નીચેના વિમાનામા અધિક–અધિક દેવ હાય છે, તેથીજ અનુત્તર વિમાનાની અપેક્ષાએ ઊપરના ત્રણ ત્રૈવેયક દેવ સખ્યાતગણા અધિક છે. આગળ પણ એ જ રીતે સમજી લેવુ જોઇએ. (૫) ઊપરના ત્રૈવેયક વેાથી મધ્યમ ત્રૈવેયક દેવેશ અસ ખ્યાતગણા અધિક છે. (૬) મધ્યમ ચૈવેયકાના દેવાની અપેક્ષાએ નીચલા ત્રણ ત્રૈવેયકાના દેવ સ ખ્યાતગણા અધિક છે. (૭) તેમની અપેક્ષાએ અચ્યુત કલ્પના દેવ સ ખ્યાતગણા છે (૮) અચ્યુત કલ્પની અપેક્ષાએ આરણ કલ્પમા દેવ સખ્યાત ગણા અધિક છે. અદ્યપિ આરણ અને અશ્રુત કલ્પ સમાન શ્રેણિમા સ્થિત છે અને બન્નેની વિમાન સખ્યા ખરાખર છે, તેા પણ સ્વભાવથી કૃષ્ણપક્ષી જીવ પ્રાય દક્ષિણ દિશામાં ઉત્પન્ન થાય છે, ઉત્તર દિશામાં નથી ઉત્પન્ન થતા અને કૃષ્ણપાક્ષિક જીવ શુકલપાક્ષિકાની
४१६
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |