Page Text
________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद ३ सू.४० महादण्डकानुसारेण सर्वजीवाल्पबहुत्वम् ४१५ गुणाओ' मानुष्यः-मनुष्यस्त्रियः संख्येयशुणा भवन्ति, तासां मनुष्यापेक्षया सप्तविंशतिगुणाधिकत्त्वात् तथा चोक्तम्-'सत्तावीसगुणा पुणा मणुयाणं तदहियाचेव' सप्तविंशतिगुणाः पुनर्मनुष्याणां तदधिकाश्चैव २, ताभ्योऽपि 'वायरतेउकाइया पज्जत्तया असंखिज्जगुणा' ३, बादर तेजाकायिकाः पर्याप्तकाः असंख्येयगुणा भवन्ति तेषां कतिपयवर्गन्यूनावलिकाधनसमयप्रमाणत्वात् ३, तेभ्योऽपि 'अणुत्तरोवघाइया देवा असंखिज्जगुणा' अनुत्तरौपपातिकाः देवाः असंख्येयगुणा भवन्ति तेषां क्षेत्रपल्योपमासंख्येयभागवर्तिनभःप्रदेशराशिप्रमाणत्वात् ४, तेभ्योऽपि 'उवरिमगेविज्जगा देवा संखिज्जगुणा ५' उपरिमत्रिकवेयका देवाः संख्येयगुणा भवन्ति तेपां बृहत्तरपल्योपमासंख्येयभागवल्काशप्रदेशराशिप्रमाणत्वात् ५, अनुत्तरदेवानां पञ्च विमानसत्त्वेन, उपरितनौवेयकत्रिके तु मनुष्यपुरुषों की अपेक्षा सत्ताईसगुणी और सत्ताईस ज्यादा होती हैं । कहा भी है-मनुष्यस्त्रियां सत्ताईसगुणी और सत्ताईस अधिक होती हैं । (२) मनुष्यस्त्रियों की अपेक्षा चादर तेजस्कायिक पर्याप्त जीव असंख्यातगुणा अधिक होते हैं, क्योंकि वे कतिपय वर्ग कम आवलिकाधन समय प्रमाण हैं । (३) उनकी अपेक्षा अनुत्तरोपपातिक देव असंख्यातगुणा अधिक हैं, क्योंकि वे क्षेत्र पल्योपम के असंख्यातवें भागवर्ती आकाश प्रदेशों की राशि के बराबर हैं । (४) उनकी अपेक्षा ऊपरी तीन ग्रैवेयकों के देव संख्यातगुणा अधिक हैं, क्योंकि वे बृहत्तर (अधिक बडे) पल्योपम के असंख्यातवें भाग में रहे हुए आकाशप्रदेशों की राशि के बराबर हैं। अनुत्तर देवों के सिर्फ पांच विमान हैं, किन्तु ऊपर के तीन ग्रैवेयकों में सौ विमान हैं और તેમનાથી સંખ્યાતગણી અધિક છે, કેમકે તેઓ મનુષ્ય પુરૂષની અપેક્ષાએ સત્તાવીસ ગણું અને સત્તાવીસ અધિક હોય છે. કહ્યું પણ છે–મનુષ્ય સ્ત્રીઓ સત્તાવીસ ગણી અને સત્તાવીસ અધિક હોય છે, (૨) મનુષ્ય સ્ત્રીઓની અપે ક્ષાએ બાદર તેજસ્કાયિક પર્યાપ્ત જીવ અસંખ્યાત ગણ અધિક થાય છે, કેમકે તેઓ કતિષય વર્ગ એાછા આવલિકા ઘન સમય પ્રમાણ છે. (૩) તેમની અપેક્ષાએ અનુત્તરીપ પાતિક દેવ અસંખ્યાતગણ અધિક છે, કેમકે તેઓ ક્ષેત્ર પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગવતી આકાશ પ્રદેશની રાશિના બરાબર છે. () તેમની અપેક્ષાએ ઊપરના ત્રણ રૈવેયકના દેવ સંખ્યાલગણા અધિક છે, કેમકે તે બૃહત્તર (અધિકથી) પયમના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહિને આકાશ પ્રદેશની રાશિના બરાબર છે. અનુત્તર દેના ફકત પાંચ વિમાન છે, પરંતુ ઉપરના ત્રણ પૈવેયકમાં વિમાન છે અને પ્રત્યેક વિમાનમાં અસંખ્યાત
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |