Page Text
________________
प्रज्ञापनासूत्रे 'यति-'गोयमा' हे गौतम ! 'सत्योवा पंचिंदिया पज्जतगा' सर्वस्तोकाः पश्च'न्द्रिकाः पर्याप्त का भवन्ति, 'पंचेंदिया अपज्जत्तगा असंखेनगुणा' पञ्चन्द्रिया अपर्याप्तका असंख्येयगुणा भवन्ति, इत्येवंरीत्या पण्णामल्पहुन्वरूपं चतुर्थमल्पवहुत्वं प्रतिपाद्य सम्प्रति एतेषां सेन्द्रियाणां समुदितानां पर्याप्तापर्याप्तानामल्यवहुत्वं प्रतिपादयति-'एएसिणं भंते ! सइ दियाणं' हे भदन्त ! एतेपां खलु सेन्द्रियाणाम् ‘एगिदियाणं' एकेन्द्रियाणाम्, 'बेइ दियाणं' द्वीन्द्रियाणाम् 'तेइ दियाणं' त्रीन्द्रियाणां 'चउरिदियाणं' चतुरिन्द्रियाणाम्, पंचिंदियाणं' पञ्चेन्द्रियाणाम् 'पज्जत्तापज्जत्ताण' पर्याप्तापर्याप्तानाम् मध्ये 'कयरे कयरेहितो' कतरे कतरेभ्यः, अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ? ' अल्पा वा, बहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा भवन्ति, भगवान् उत्तरयति-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सबथोवा चउरिदिया पजत्तगा' सर्वस्तोकाः सर्वेभ्योऽल्पाश्चतुरिन्द्रियाः पर्याप्तका भवन्ति, तेभ्यः 'पचिंदिया पज्जत्तगा विसेसाहिया' पञ्चन्द्रियाः पर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति, तेभ्योऽपि-वेइ दिया पज्जत्तगा विसेलाहिया' द्वीन्द्रियाः पर्याप्तकाः सबसे कम हैं और अपर्याप्त उनसे असंख्यातगुणा अधिक हैं। इस प्रकार छह का अल्पवहुत्व रूप चौथा अल्पवहुत्व बतलाकर अब सेन्द्रिय आदि समुदित पर्याप्त और अपर्याप्त जीवों के अल्पयतुत्व की प्रस्पणा की जाती है
गौतम प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! इन स-इन्द्रियों के, एकेन्द्रियों के, द्वीन्द्रियों के, त्रीन्द्रियों के, चतुरिन्द्रियों के और पंचेन्द्रियों के पर्याप्त और अपर्याप्त जीवों में से कौन किससे अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेषाधिक हैं ? भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! चौइन्द्रिय पर्याप्तक सब से कम हैं, पंचेन्द्रिय पर्याप्तक उनकी अपेक्षा विशेषाधिक हैं, दीन्द्रिय पर्याप्तक उनसे भी विशेषाधिक हैं, त्रीन्द्रिय पर्या| શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે-હે ગૌતમ! પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્તક સૌથી ઓછા 'છે અને અપર્યાપ્ત તેમનાથી અસ ખ્યાત ગણ અધિક છે. એ પ્રકારે છ નું અલ્પ બહુત રૂપ ચણું, અલ્પ બહુત બતાવીને હવે સેન્દ્રિય આદિ સમુદિત પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત છાના અલ્પ બહુત્વની પ્રરૂપણા કરાય છે
' શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે.–હે ભગવન્! આ સઇન્દ્રિયના એકેન્દ્રિયના દ્વીન્દ્રિયના, ત્રીન્દ્રિયેના. ચાર ઈન્દ્રિયેના અને પંચેન્દ્રિયના, પર્યાપ્ત અને અ' પર્યાપ્ત માથી કેણુકેનાથી અલ્પ, ઘણા, તુલ્ય અથવા વિશેષાધિક છે?
શ્રી ભગવન ઉત્તર આપે છે-હે ગીતમ! ચારઈન્દ્રિય પર્યાપ્તક બધાથી ઓછા છે ચેન્દ્રિય પર્યાપ્તક તેઓની અપેક્ષાએ વિશેષાધિક છે, દ્વીન્દ્રિયોના, પર્યાપ્તક તેમનાથી પણ વિશેષાધિક છે, ત્રીન્દ્રિય પર્યાપ્તક તેનાથી પણ
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |