Pragnapanasutram Part 02

SR No.: 009339
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1975
Total Pages: 1196
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_pragyapana
File Size: 80 MB

Page 847

प्रमेयबोधिनी टीका पद ५सू.१४ विप्रदेशिकपुद्गलपर्यायनिरूपणम् गौतमः पृच्छति-'जहण्णठिइयाणं भंते ! परमाणुपोग्गलाणं पुच्छा' हे भदन्त ! जघन्यस्थितिकानां परमाणुपुद्गलानां कियन्तः पर्यवा अज्ञप्ताः, इति पृच्छा, भगवान् आह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'अणंता पज्जवा पण्णत्ता' अनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः, जघन्यस्थितिकानां परमाणुपुद्गलानामनन्ताः पर्यगः प्रज्ञप्ताः ! गौतम ! पृच्छति-'से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ-जहण्णठिझ्याणं परमाणुपोग्गलाणं अणंता पज्जवा पण्णत्ता ?' हे भदन्त ! तत्-अथ, केनार्थेन एवमुच्यते-जघन्यस्थितिकानां परमाणुपुद्गलानामनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? इति, भगवान् आह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णठिइए 'परमाणुपोग्गले जहण्णठिइयस्स परमाणुपोग्गलस्स दबष्ट याए तुल्ले' जघन्यस्थितिकः परमाणुपुद्गलो जघन्यस्थितिकस्य परमाणु पुद्गलस्य द्रव्यार्थतया तुल्यो भवति तथा च प्रत्येकं च द्रव्यमनन्तपर्यायमिति न्यायेन परमाणुपुद्गलस्यापि जघन्यस्थितिकस्य द्रव्यत्वेन अनन्तपर्यायसंभवात् “पएसट्टयाए तुल्ले 'प्रदेशार्थतया-प्रदेशापेक्षया तुल्यो भवति, 'भोगादणद्वयाए तुल्ले' अवगाहनार्यतया-अवगाहनापेक्षया तुल्यो भवति, 'ठिइए तुल्ले' स्थित्या तुल्यो भवति 'वण्णाइ दुफासेहिय छट्ठाणवडिए' वर्षादिभिः, द्वि स्पर्शाभ्याञ्च-शीतोष्ण लक्षणाभ्यां पट् स्थानपतितो भवति, ‘एवं उक्कोसठिइएवि' एवम्-जयन्यस्थि
भगवान्-हे गौतम ! अनन्त पर्याय हैं।
गौतम-हे भगवन् ! जघन्य स्थितियाले परमाणुपुद्गल के अनन्त पर्याय हैं ऐसा कहने का क्या कारण है ? भगवान्-हे गौतम ! जघन्य स्थिति वाला एक परमाणुपुद्गल जघन्य स्थिति वाले दूसरे परमाणुपुद्गल से द्रव्य की अपेक्षा तुल्य होता है, प्रदेशों की अपेक्षा तुल्य होता है, अवगाहना से तुल्य होता है, स्थिति से तुल्य होता है, वर्णादि से तथा दो स्पर्शो से पटूस्थानपतित होता है। ____ उत्कृष्ट स्थिति वाले पुद्गलपरमाणु की प्ररूपणा जघन्य स्थिति - ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન જઘન્ય સ્થિતિવાળા પરમાણુ પુદ્ગલેના કેટલા પર્યાય કહા છે ?
શ્રી ભગવન–હે ગૌતમ! અનંત પર્યાયે કહ્યા છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી હે ભગવન જઘન્ય સ્થિતિવાળા પરમાણું પુદગલેના અનન્ત પર્યાય છે. એમ કહેવાનું શું કારણ છે?
શ્રી ભગવાનહે ગૌતમ! જઘન્ય સ્થિતિવાળું એક પરમાણુ પુદગલ જઘન્ય સ્થિતિવાળા બીજા પરમાણુ પુદગલથી દ્રવ્યની દષ્ટિથી તુલ્ય છે. પ્રદેશની અપેક્ષાથી પણ તુલ્ય હોય છે. અવગાહનાથી પણ તુલ્ય હોય છે. સ્થિતિથી પણ તુલ્ય હોય છે. વર્ણાદિથી તથા બે સ્પર્શેથી પરસ્થાન પતિત થાય છે,