Pragnapanasutram Part 02

SR No.: 009339
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1975
Total Pages: 1196
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_pragyapana
File Size: 80 MB

Page 812

८२०
प्रज्ञापनास्त्र एवमेव संख्येयभागाभ्यधिको वा, संख्येयगुणाभ्यधिको वा, इत्येवश्च द्विस्थानपतितत्वं भवति, 'असंखेज्जसमयठिझ्याणं एवं चेव !' असंख्येयसमयस्थितिकानां पुद्गलानाम् एवञ्चैव-एकसमयस्थितिकपुदलब देव वक्तव्यता वक्तव्या, किन्तु ‘णवरं ठिईए चउठाणवडिए, नवरम्-पूर्वापेक्षया विशेपस्तु स्थित्या चतुः स्थानपतितो भवति, तदभिलापस्तु पूर्वोक्तरीत्याऽबसेयः, असंख्येयसमयस्थिति पुद्गलस्य संख्येया संख्येयभागगुणसंभवात्, गौतमः पृच्छति-'एगगुणकालगाणं पुच्छा !' हे भदन्त ! एकगुणकालकानां पुद्गलानां कियन्तः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? इति पृच्छा, भगवान् आह-गोयमा ! 'हे गौतम ! 'अणंता पज्जवा पण्णत्ता' एकगुणकालकानां पुद्गलानाम् अनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः, गौतमः पृच्छति-'से केणढणं भंते ! एवं वुच्चइ-'एकगुणकालगाणं अर्णता पज्जवा पण्णत्ता?' हे भदन्त ! तत्-अथ, केनार्थेन-कथं तावद्, एवम् उक्तरीत्या, उच्यते यत्-एकगुणकालकानां पुद्गलानाम् अनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? इति भगवान् आह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'एगगुणकालए पोग्गटे, एकगुणकालकः पुद्गलः 'एकगुणकालगस्स पोग्गलस्स हीन होते हैं और यदि अधिक हो तो संख्यातभाग अधिक या संख्यातगुण अधिक होते हैं। ___ असंख्यात समय की स्थिति वाले पुद्गलों का कथन भी इसी प्रकार है, परन्तु स्थिति की अपेक्षा वह चतुःस्थानपतित होते हैं, क्योंकि असंख्यात समय की स्थिति वाले पुद्गलों की स्थिति में अधिक से अधिक असंख्यातभाग या असंख्यातगुण हानिवृद्धि ही हो सकती है।
गौतम-हे भगवन् ! एक गुण काले पुद्गलों के कितने पर्याय है? भगवान-हे गौतम ! अनन्त पर्याय हैं। गौतम-है भगवन् ! किस कारण से ऐसा कहा है ?
भगवान-हे गौतम ! एक गुण काला एक पुद्गल दूसरे एक गुण તે સખ્યાત ભાગ અધિક અગર સ ખ્યાત ગુણ અધિક થાય છે.
સંખ્યાત સમયની સ્થિતિવાળા પુદ્ગલેનું કથન પણ એજ પ્રકારે છે. પરન્ત સ્થિતિની અપેક્ષાએ તે ચતુઃસ્થાન પતિત થાય છે, કેમકે અસંખ્યાતા સમયની સ્થિતિવાળા પુદ્ગલની સ્થિતિમાં અધિકથી અધિક સંખ્યાત ભાગ વા અસ ખ્યાત ગુણહાનિ-વૃદ્ધિ જ થઈ શકે છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવદ્ ' એક ગુણકાળા પુદગલોના કેટલા પર્યાય છે? શ્રી ભગવાન્ હે ગૌતમ ! અનન્ત પર્યાય છે. શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવદ્ શા કારણે એમ કહ્યું છે? શ્રી ભગવાન્ –હે ગૌતમ! એક ગુણ કાળુ એક પુદ્ગલ બીજા એક ગુણ કાળા