________________
७६२
प्रशापना द्रव्यार्थतग तुल्यो भवति, 'पएसट्टयाए तुल्ले' प्रदेशार्थतया तुल्यो भवति, 'ओगाहणट्टयाए चउट्ठाणवडिए' अवगाहनार्थतया चतुस्थानपतितो भवति, 'ठिईए चउट्ठाणवडिए' स्थित्या चतुःस्थानपतितो भवति, 'कालवण्णपज्जवे हि तुल्ले' कृष्णवर्णपर्यवैस्तुल्यो भवति, 'अवसेसेहि वण्णगंधरसफासपज्ज वेहि छट्ठाणवडिए' अवशेषैः वर्णगन्धरसस्पर्शपर्यवैः पद स्थानपतितो भवति, 'चउहि नाणेहिं छट्ठाणवडिए' चतुर्भिः ज्ञानैः-मतिश्रुतावधिसनापर्यवज्ञानरूपैः पट् स्थानपतितो भवति, "केवलनाणपज्जवेहिं तुल्ले केवलज्ञानपर्यवेः तुल्यो भवति, 'तिहिं अन्नाणेहिं तिहिं दसणेहिं छटाणवडिए' त्रिभिरज्ञानैः-मत्यज्ञानश्रुताज्ञानविभङ्गज्ञानरूपैः, त्रिभिर्दर्शनैः पट्स्थानपतितो भवति, 'केवल दंसणपज्जवेहिं तुल्ले' केवळदर्शनपर्यवैः तुल्यो भवति । 'एवं उक्कोसगुणकालएकि एवं-जघन्यगुणकालक मनुष्यवदेव उत्कृष्टगुणकालकोऽपि मनुष्यः उत्कृष्टगुणकालकस्य मनुष्यस्य द्रव्याथतया तुल्यः, प्रदेशार्थतया तुल्यः, अवगाहनार्थतया चतुःस्थानपतितः, स्थित्या चतुःस्थानपतितः, कृष्णवर्णपर्यवैस्तुल्यः, अवशेपैः वर्णगन्धरसस्पर्शपर्यवैः तुल्य होता है, अवगाहना और स्थिति की अपेक्षा से चतुःस्थानपतित होता है, कृष्णवर्ण के पर्यायों से तुल्य है, शेष वर्ण, गंध, रस, स्पर्श के पर्यायों से चार ज्ञानों से घटस्थानपतित, केवलज्ञान के पर्यायों से तुल्य, तीन अज्ञानों और तीन दर्शनों ले षट्स्थानपतित तथा केवलदर्शन के पर्यायो से तुल्य होता है।
उत्कृष्टगुण काला भी इसी प्रकार समझना चाहिए, अर्थात् उत्कृष्ट गुण काला दूसरे उत्कृष्ट गुण काले मनुष्य की अपेक्षा से द्रव्य और प्रदेशो की दृष्टि से तुल्य होता है, अवगाहना और स्थिति की अपेक्षा से चतुःस्थानपलित है, कृष्ण वर्ण के पर्यायो से तुल्य, शेष, वर्ण गंध, रस और स्पर्श के पर्याथों से षट्स्थानઅવગાહના અને સ્થિતિની અપેક્ષાએ ચતુઃસ્થાન પતિત થાય છે. કૃષ્ણ વર્ણના પર્યાથી તુલ્ય છે, શેષ વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શના પર્યાથી, ચાર જ્ઞાનેથી
સ્થાન પતિત, કેવલ જ્ઞાનના પર્યાયેથી તુલ્ય ત્રણ અજ્ઞાને અને ત્રણ દશ નથી જસ્થાન પતિત તથા કેવળદર્શનના પર્યાયથી તુલ્ય થાય છે
ઉત્કૃષ્ટ ગુણ કાળા પણ આજ પ્રકારે સમજી લેવા જોઈએ અર્થાત ઉત્કૃષ્ટ ગુણ કાળા બીજા ઉત્કૃષ્ટ ગુણ કાળા મનુષ્યની અપેક્ષાએ દ્રવ્ય અને પ્રદેશોની દષ્ટિએ તુલ્ય થાય છે, અવગાહના અને સ્થિતિની અપેક્ષાએ ચતુર સ્થાન પતિત, કૃષ્ણવર્ણના પર્યાયેથી તુલ્ય, શેષ વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શના પર્યાથી સ્થાન પતિત ચાર જ્ઞાનેથી સ્થાન પતિત કેવળજ્ઞાનના પર્યાએથી