Page Text
________________
माटोका पद १ . ११ मनुष्यवर्यार्थनिरूपणम्
७५५
17
तुल्यः, प्रदेशार्थतया तुल्यः, अवगाहनार्थतया तुल्यः, वर्णगन्धरसस्पर्शपर्ययैः पदस्थानपतितो भवति, किन्तु 'णवरं ठिईए सिय हीणे सिय तुल्ले सिय अन्महिए' नवरं - पूर्वापेक्षया विशेषस्तु स्थित्या - आयुः कर्मानुभवलक्षणस्थित्यपेक्षया स्यात् कदाचित् कचिद् हीनो भवति, स्यात् कदाचित् कचित् तुल्यो भवति, स्यात् - कदाचित् कश्विदभ्यधिको भवति, तत्र 'जड होणे असंखिज्जइ भागहीणे, अह अन्महिए असंखेज्जइभाग अन्महिए' यदा हीनो विवक्षितस्तदा असंख्येयभागहीनो भवति, अथ यदा अभ्यधिको विवक्षितस्तदा असंख्येयभागाभ्यधिको भवति, उत्कृष्टावगाहनकानां मनुष्याणां त्रिगव्यृतोच्छ्रयतया त्रिगव्यूतानाञ्च स्थितिर्जघन्येन पल्योपमा संख्येयभागहीनत्रिपल्योपमानि उत्कर्षेण तु परिपूर्णत्रिपल्योपमानि भवन्ति त्रिपल्योपमासंख्येयमागच त्रिपल्योपमानामसंख्येयतमो भागो भवति, अतः पल्योपमासंख्येय भागहीन पल्योपमत्रयस्थितिकः, प्रदेशों की दृष्टि से तुल्य है, अवगाहना से भी तुल्य होता है, वर्ण, गंध, रस और स्पर्श से पदस्थानपतित होता है । स्थिति की दृष्टि से स्यात् हीन भी होता है, तुल्य भी हो सकता है और अधिक भी हो सकता है । अगर हीन हो तो असंख्यात भाग हीन होता है और यदि अधिक हो तो असंख्यात भाग अधिक होता है । उत्कृष्ट अवगाहना वाले मनुष्यों की अवगाहना तीन (गव्यूति) कोस की होती है और उनकी स्थिति जघन्य पत्योपस के असंख्यातवें भाग कम तीन पल्योपम की होती है और उत्कृष्ट पूर्ण तीन पल्योपन की । तीन पल्पोपम का असंख्यातवां भाग तीन पल्योपमों का असंख्यातवां ही भाग है, अतएव जिस की स्थिति पल्योपन के असंख्यातवें भाग कम तीन पल्योपम की होती है वह पूर्ण तीन पत्योपम की स्थिति वाले
અને પ્રદેશેાની દૃષ્ટિએ તુલ્ય છે, અવગાહનાથી પણ તુલ્ય બને છે. વ, ગંધ, રસ, અને સ્પથી ષટસ્થાન પતિત થાય છે. સ્થિતિની દૃષ્ટિથી સ્યાત્ હીન હોય તેા અસંખ્યાત ભાગહીન થાય છે અને જો અધિક હોય તા અસં ખ્યાત ભાગ અધિક થાય છે. ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા મનુષ્યેાની અવગાહુના ત્રણ ગબ્યૂતિ (કેસ) ની હાય છે અને તેમની સ્થિતિ જઘન્ય પડ્યે પમના અસંખ્યાતમા ભાગ ઓછી ત્રણ પત્યેાપમની થાય છે અને ઉત્કૃષ્ટ પૂર્ણ ત્રણ ચેપમની, ત્રણ પત્યેાપમના અસ`ખ્યાતમા ભાગ ત્રણ પત્યે પમનેા અસ. ખ્યાતમા જ ભાગ છે, તેથી જ જેની સ્થિતિ ચેપમના અસ`ખ્યાતમા ભાગ આછી શ્રેણ પત્યેાપમની થાય છે, તે પૂર્ણ ત્રણ પત્યેાપમની સ્થિતિવાળાની અપેક્ષાએ અસ`ખ્યાત ભાગહીન અને છે અને પૂણ ત્રણ પાપમવાળા તેમની
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |