________________
६८६
प्रज्ञापनासूत्रे
श्रुताज्ञानपर्यवैः 'अचक्खुदंसणपज्जवेहिं छाणवडिए ' अचक्षुदर्शनपर्यवैः पट्स्थानपवितो भवति, तदभिलापोऽपि पूर्वोक्तरीत्यैवाव गन्तव्यः 'एवं उक्कोसमइअन्नाणी वि' एवम् - उक्तरीत्या, उत्कृष्टमत्यज्ञानी अपि पृथिवीकायिकः उत्कृष्टमत्यज्ञानिनः पृथिवीकायिकस्य द्रव्यार्थतया तुल्यः, प्रदेशार्थतया तुल्यः, अवगाहनार्थतया चतुःस्थानपतितः स्थित्या त्रिस्थानपतितः, वर्णगन्धरसस्पर्शपर्यवैः पट् स्थानपतितः, मत्यज्ञानपर्यवैस्तुल्यः श्रुताज्ञानपर्यवैः, अचक्षुर्दर्शनपर्यवैः, पदस्थानपतितो भवति, 'अजहण्णमणुक्कोसमइअन्नाणी वि एवं चेव' अजघन्यानुत्कृष्टमत्यज्ञानी अपि पृथिवीकायिकः एवञ्चैव - अजघन्यानुत्कृष्टमत्यज्ञानिनः पृथिवीकायिकस्य द्रव्यार्थतथा तुल्यः प्रदेशार्थतया तुल्यः, अवगाहनार्थतया चतुस्थानयतितः, वर्णगन्धरसस्पर्शपर्यवैः पट्र्स्थानपतितः, मत्यज्ञानपर्यवैस्तुल्यः, श्रुताज्ञानपर्यवैः अचक्षुर्दर्शनपर्यवैः षट्स्थानपतितो भवति, 'नवरं सहाणे सहाणश्रुताज्ञान और अचक्षुदर्शन के पर्यायों से षट्स्थानपतित होता हैं । उत्कृष्ट मति अज्ञानो के विषय में भी इसी प्रकार समझना चाहिए, अर्थात् एक उत्कृष्ट मत्यज्ञानी दूसरे उत्कृष्ट मत्यज्ञानी की अपेक्षा द्रव्य और प्रदेशों से तुल्य है, अवगाहना से चतुःस्थानपतित है, स्थिति से त्रिस्थानपतित है, वर्णादि से षट्स्थानपतित है मत्वज्ञान के पर्यायों से तुल्य है, श्रुताज्ञान और अचक्षुदर्शन के पर्यायों से पदस्थानपतित होता है ।
मध्यम मत्यज्ञानी के विषय में भी ऐसा ही कहना चाहिए अर्थात् वह दूसरे मध्यम मत्यज्ञानी से द्रव्य और प्रदेशों की अपेक्षा तुल्य है, अवगाहना की अपेक्षा चतुःस्थानपतित होता है | श्रुताज्ञान और अचक्षुदर्शन के पर्यायों से षट्स्थानपतित है । विशेष
તુલ્ય છે, શ્રુતાજ્ઞાન અને અચક્ષુદનના પર્યાયાથી ષસ્થાન પતિત હાય છે. ઉત્કૃષ્ટ મતિ—અજ્ઞાનીના વિષયમાં પણ એ રીતે સમજવુ જોઈ એ અર્થાત્ એક ઉત્કૃષ્ટ મત્યજ્ઞાની ખીજા ઉત્કૃષ્ટ મત્યજ્ઞાનીની અપેક્ષાએ દ્રવ્ય અને પ્રદેશેાથી તુલ્ય અવગાહનાથી ચતુઃસ્થાન પતિત છે, સ્થિતિથી ત્રિસ્થાન પતિત છે, વર્ણાદિથી પટસ્થાન પતિત છે, મત્યજ્ઞાનના પર્યાયેાથી તુલ્ય છે, શ્રુતાજ્ઞાન અને અચક્ષુદનના પર્યાયેથી ષટસ્થાન પતિત બને છે.
મધ્યમ મત્યજ્ઞાનીના વિષયમા પણ એવું જ કહેવુ' જોઇએ અર્થાત્ તે ખીજા મધ્યમ મત્યજ્ઞાનીથી દ્રવ્ય અને પ્રદેશેાની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે, અવગાહનાની અપેક્ષ એ ચતુઃસ્થાન પતિત અને વણુ, ગંધ, રસ તથા સ્પર્શીની અપેક્ષાએ ષસ્થાન પતિત થાય છે. શ્રુતાજ્ઞાન અને અચક્ષુદનના પર્યાયાથી ષસ્થાન