Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ५ सू.८ पृथ्वीकायिकादीनां पर्यायनिरूपणम् ६७७
अत एवोक्तम्- 'दोहिं अण्णाणेहिं' इति, ‘एवं उकोसोगादणए वि' एवम्उक्तरीत्या, उत्कृष्टावगाहनकोऽपि पृथिवीकायिकः उत्कृ.प्टावगाहनकस्य पृथिवीकायिकस्य द्रव्यार्थतया तुल्यः, प्रदेशार्थतया तुल्यः, अवगाहनार्थतया तुल्यः, स्थित्या त्रिस्थानपतितः, वर्णगन्धरसस्पर्शपर्यवेः द्वाभ्यामज्ञानाभ्याम् , अचक्षुदर्शनपर्यवैश्च पदस्थानएतितो भवति, 'अजहण्णमणुक्कोसोगाहणए वि एवं चैव' अजवन्यानुल्कृष्टावगाहनकोऽपि पृथिवीकायिकः एवञ्चैव अजघन्यानुत्कृष्टारगाहनकस्य पृथिवीकायिकस्य द्रव्यार्थतया तुल्यः, प्रदेशार्थतयातुल्यः, अवगाहनाथतया तुल्यः, वर्णगन्धरसस्पर्शपर्यवैः द्वाभ्यामज्ञानाभ्याम् अचक्षुर्दर्शनपर्यवैश्व पट्स्थानपतितो भवति, किन्तु 'नवरं सहाणे चउट्ठाणवडिए' नवरं-पूर्वापेक्षया
इसी प्रकार उत्कृष्ट अवगाहना वाला एक पृथ्वीकायिफ दूसरे उत्कृष्ट अवगाहना वाले पृथ्वीकायिक से द्रव्य की अपेक्षा तुल्य है, प्रदेशों की अपेक्षा तुल्य है, अवगाहना की अपेक्षा भी तुल्य है, किन्त, स्थिति की अपेक्षा से त्रिस्थानपतित होता है, वर्ण, गंध, रस
और स्पर्श के पर्यायों से, दो अज्ञानों और अचक्षुदर्शन के पर्यायों से षट्स्थानपतित होता है। ____मध्यम अवगाहवा वाले पृथ्वीकायिक के विषय में भी ऐसा ही कहना चाहिए, अर्थात् मध्यम अवगाहना वाला एक पृथ्वीकायिक दूसरे मध्यम अवगाहना वाले पृथ्वी कायिक से द्रव्य और प्रदेशों की अपेक्षा तुल्य है।
मध्यम अवगाहना वालो में विशेषता यह है कि वे स्वस्थान में भी चतुस्थानपतित होते हैं, अर्थात् एक मध्यम अवगाहना वाला दूसरे सध्यल अवगाहना वाले से चतुःस्थानपतित होता है, क्योंकि
એજ પ્રકારે ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા એક પૃથ્વીકાયિક બીજા ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા પૃથ્વીકાયિકથી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે, પ્રદેશોની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે. અવગાહનાની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે કિન્ડ સ્થિતિની અપેક્ષાએ ત્રિસ્થાન પતિત થાય છે. વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શના પર્યાયેથી બે અજ્ઞાન અને અચક્ષુદર્શનના પર્યાથી ષટસ્થાન પતિત બને છે.
મધ્યમ અવગાહનાવાળા પૃથ્વીકાયિકના વિષયમાં પણ એવું જ કહેવું જોઈએ. અર્થાત્ મધ્યમ અવગાહનાવાળા એક પૃથ્વીકાયિક બીજા મધ્યમ આવગાહનાવાળા પૃથ્વીકાયિકથી દ્રવ્ય અને પ્રદેશની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે.
મધ્યમ અવગાહન વાળામાં વિશેષતા એ છે કે તેઓ સ્વસ્થાનમાં પણ ચતુસ્થાન પતિત થાય છે. અર્થાત્ એક મધ્યમ અવગાહનાવાળા બીજા મધ્યમ
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |