Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ५ सू.८ पृथ्वीकायिकादीनां पर्यायनिरूपणम् ६७५ यत् जघन्यावगाहनकानां पृथिवीकारिकानामनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ता इति ? भगवान् आढ- 'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णोगाहणए पुढविकाइए' जघन्यावगाहनक पृथिवीकायिकः 'जहणोगाहणस्स पुढविकाइयस्स दव्वट्टयाए तुल्ले' जघ - न्यावगाहनकस्य पृथिवीकायिकस्य द्रव्यार्थतया तुल्यो भवति, 'परसट्टयाए तुल्ले' प्रदेशार्थतया तुल्यो भवति, 'ओगाहणट्टयाए तुल्ले' अवगाहनार्थतया तुल्यो, भवति, किन्तु 'ठिए तिद्वाणवडिए' स्थित्या आयुः कर्मानुमवलक्षण स्थित्यपेक्षया त्रिस्थानपतितो भवति, येषां संख्येयवर्षायुकत्वात् तच्च प्रागपि रामुच्चयपृथिवीकायिकवक्तव्यतायां प्रतिपादितमेव, तदभिलापथ - स्थित्यपेक्षया जघन्यावगाहनकस्य पृथिवीकायिकान्तरस्य असंख्येयभागहीनो वा संख्येयभागहीनो वा संख्येयगुणहीनो वा भवति न तु असंख्येयगुणहीनो भवति, प्रागुक्तयुक्तेः,
गौतम - हे भगवन् ! किस कारण ऐसा कहा जाता है कि जघन्य अवगाहना वाले पृथ्वीकायिकों के अनन्त पर्याय कहे गए हैं ?
भगवान - हे गौतम ! जघन्य अवगाहना वाला पृथ्वीकायिक दूसरे जघन्य अवगाहना वाले पृथ्वीकायिक से द्रव्य की अपेक्षा तुल्य है, प्रदेशों की अपेक्षा तुल्य है, अवगाहना की अपेक्षा भी तुल्य होता है, किन्तु स्थिति की अपेक्षा से त्रिस्थानपतित होता है । कारण यह है कि पृथ्वीकाविकों की स्थिति संख्यात वर्ष की ही होती है । यह बात पहले समुच्चय पृथ्विोकायिकों की वक्तव्यता के प्रसंग में कही जा चुकी है । अतएव जघन्य अवगाहना वाला एक पृथ्वीकाधिक दुसरे जघन्य अवगाहना वाले पृथ्वीकायिक की अपेक्षा अगर हीन हो तो असंख्यात भाग हीन संख्यातभाग होन अथवा संख्यातगुण हीन होता है । पूर्वोक्त युक्ति के अनुसार वह
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ શા કારણે એમ કહેવાય છે કે જઘન્ય અવગાહનાવાળા પૃથ્વીકાયિકાના અનન્ત પર્યાય કહેવાય છે?
શ્રી ભગવાન્—હે ગૌતમ 1 જઘન્ય અવગાહનાવાળા પૃથ્વીકાયિક ખીજ જઘન્ય અવગાહનાવાળા પૃથ્વીકાકિથી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે. પ્રદે શાની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે. અને અવગાહનાની અપેક્ષાએ કિન્તુ સ્થિતિની અપેક્ષાએ ત્રિસ્થાન પતિત થાય છે. પૃથ્વીકાયિકાની સ્થિતિ સખ્યાત વર્ષની જ હૈાય છે એ વાત પહેલા સમુચ્ચય પૃથ્વીકાયિકાની વક્તવ્યતાના પ્રસંગમા કહેવાઈ ગઈ છે. તેથીજ જઘન્ય અવગાહનાવાળા એક પૃથ્વીકાયિક ખીત જઘન્ય અવગાહનાવાળા પૃથ્વીકાયિકની અપેક્ષાએ અગર હીન થાય તે અસંખ્યાત ભાગહીન, સખ્યાત
પણ તુલ્ય અને છે,
કારણ એ છે કે
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |