Page Text
________________
५९६
प्रज्ञापनास्त्र दसण पज्जवेहिं छट्ठाणवडिए' वर्ण गंधरसस्पर्शमत्यज्ञान श्रुताज्ञानाचक्षुर्दर्शनपर्यवैरेकोप्कायिकः अप्कायिकान्तरापेक्षया पटस्थानपतितो-ऽनन्तभागहीनो वा, असंख्येयभागहीनो वा, संख्येयभागहीनो वा, संख्येयगुणहीनो वा, असंख्येयगुणहीनो वा, अनन्तगुणहीनो वा भवति, इत्याशयः, गौतमः पृच्छति-'तेउकाइयाणं पुच्छा' तेजाकायिकानां कियन्तः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? इति पृच्छा, भगवान् उत्तरयति-'गोयमा !' हे गौतम ! 'अणंता पज्जवा पण्णत्ता' तेजःकायिकानाम् अनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? गौतमस्तत्र कारणं पृच्छति-'से केणटेणं भंते ! एवं बुच्चई' हे भदन्त ! तत्-अथ, केनार्थेन कथं तावत् एवमुक्तरीत्या, उच्यते-'तेउकाइयाणं अणंता पज्जवा पण्णत्ता' तेजःकायिकानाम् अनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? इति भगवान् तत्र कारणं प्रतिपादयति-'गोयमा ! हे गौतम ! 'तेउकाइए तेउकाइयस्स दवट्ठयाए तुल्ले' तेजःकायिकः एकः, तेजाकायिकान्तरस्य द्रव्यार्थतया तुल्यो भवति, 'पएसट्टयाए तुल्ले' प्रदेशार्थतया तुल्यो या संख्यातगुण अधिक होता है । किन्तु वर्ण, गंध, रस, स्पर्श, मत्यज्ञान और श्रुत अज्ञान के पर्यायों से षट्स्थानपतित होता है, अर्थात् अनन्तभाग हीन, असंख्यातभाग हीन, संख्यातभाग हीन, संख्यात गुण हीन, असंख्यातगुण हीन अथवा अनन्तगुण हीन होता है ।
गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! तेजस्कायिकों के कितने पर्याय हैं ? भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! अनन्त पर्याय हैं । गौतम इसका कारण पूछते हैं-हे भगवन् ! अनन्त पर्याय होने का क्या कारण है ? भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! एक तेज. स्कायिक दूसरे तेजस्कायिक से द्रव्य की दृष्टि से समान है और प्रदेशों की दृष्टि से भी समान है किन्तु अवगाहना की दृष्टि से હોય છે. કિન્તુ વર્ણ ગંધ, રસ, સ્પર્શ, મત્યજ્ઞાન અને શ્રુતાસનના પર્યાથી ષટથાન પતિત થાય છે. અર્થાત્ અનન્ત ભાગહીન, અસ ખ્યાતભાગ હીન, સંખ્યાત ભાગહીન સ ખ્યાતગુણહીન. અસંખ્યાત ગુણહીન અથવા અનન્તગુણ हीन थाय छे.
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે ભગવાન ! તેજસ્કાયિકના કેટલા પર્યાય છે? શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે-હે ગૌતમ! અનન્ત પર્યાય છે. શ્રી ગૌતમસ્વામી એનું કારણ પૂછે છે ભગવદ્ અનન્તપર્યાય હેવાનું २९ छ?
શ્રી ભગવાન્ ઉત્તર આપે છે–ગૌતમ! એક તેજસ્યાયિક ખીજાતેજસ્કાયિકથી દ્રવ્યની દ્રષ્ટિએ સમાન છે અને પ્રદેશની દષ્ટિએ પણ સમાન છે કિન્તુ
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |