Page Text
________________
३४६
प्रज्ञापनासूत्रे
यिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति समुच्चयै केन्द्रियवत्, तेभ्योऽपि - 'उडको असंखेज्जगुणा' ऊर्ध्वलोके वर्तमाना अपर्याप्तका अकायिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति प्रागुक्तयुक्तेः तेभ्योऽपि 'अहोलोए विसेसाहिया' अधोलोके वर्तमाना अपर्याप्तका काका: विशेपाधिका भवन्ति प्रागुक्तयुक्तेः
अथ पर्याप्तकाकायिकानामल्पबहुत्वं प्रतिपादयति - 'खेत्ताणुवारणं' क्षेत्रानुपातेन क्षेत्रानुसारेण 'सव्यत्योवा आउकाइया पज्जत्तया उडलोयतिरियलोए' सर्वस्तोकाः-सर्वेभ्योऽल्पाः अष्कायिकाः पर्याप्तकाः ऊर्ध्वलोकतिर्यग्लोके तत्प्रतरद्वयवर्तिनो भवन्ति प्रागुक्तयुक्तेः तेभ्योऽपि 'अहोलोर्यातरियलोए विसेसाहिया' अधोलोकतिर्यग्लोके प्रतरद्वयवर्तिनः पर्याप्तका अप्फायिकाः विशेषाधिका भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः तेभ्योऽपि 'तिरियलोए असंखेजगुणा' तिर्यग्लो के वर्तमानाः पर्याप्तका अष्कायिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि 'तेलोके असंखेज्जगुणा' त्रैलोक्ये -लोकत्रयवर्तिनः पर्याप्तका अकायिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः
अपर्याप्तक जीव ऊर्ध्वलोक- तिर्यग्लोक नामक दो प्रतरों में हैं, ऊर्ध्व लोक- तिर्यग्लोक की अपेक्षा अधोलोक - तिर्यग्लोक नामक प्रतरों में विशेषाधिक हैं, अधोलोक - तिर्यग्लोक की अपेक्षा तिर्यग्लोक में असंख्यातगुणा हैं, तिर्यग्लोक की अपेक्षा त्रिलोकवर्त्ती असंख्यातगुणा हैं, त्रिलोकवर्त्तियों की अपेक्षा ऊर्ध्वलोक में असंख्यातगुणा हैं, ऊर्ध्वलोक की अपेक्षा अधोलोक में विशेषाधिक हैं । इस अल्पबहुत्व के संबंध में भी वही युक्तियां समझनी चाहिए जो एकेन्द्रियों के विषय में कही हैं ।
पर्याप्त अकायिकों का अल्पबहुत्व-क्षेत्र के अनुसार सब से कम अपायक पर्याप्त ऊर्ध्वलोक- तिर्यग्लोक नामक प्रतरों में हैं, ऊर्ध्वलोक- तिर्यग्लोक की अपेक्षा अधोलोक तिर्यग्लोक नामक प्रतरों में विशेषाधिक हैं, अधोलोक तिर्यग्लोक की अपेक्षा तिर्यग्लोक में એ પ્રતરામા છે. ઉર્ધ્વલાક-તિ કલાકના કરતા અધેલે—તિય કલાક નામના પ્રતરામાં વિશેષાધિક છે. અધેાલેક–તિય ગ્લાકના કરતા તિયÀાકમાં અસ`ખ્યાતગણા છે. તિર્થાંશ્લેાકના કરતાં ત્રિલેાકવતિ અસ ખ્યાતગણા છે. ઉલાકના કરતાં અધેલાકમા વિશેષાધિક છે. આ અપખહુત્વના સબંધમાં પણ એજ યુક્તિએ સમજવી કે જે એકેન્દ્રિયાના સ મ ધમા કહી છે.
પર્યાપ્ત અકાયિકાનું અલ્પ મહત્વ
ક્ષેત્રની અનુસાર સૌથી ઓછા અપ્સાયિક પર્યાપ્તક ઉલાક તિય ગ્લેક નામના પ્રતામાં છે. ઉર્ધ્વલાક તિય ગ્લેાકના કરતાં અધેાલાક તિય કલાક નામના પ્રતરમા વિશેષાધિક છે, અધેાલેાક તિયબ્લેકના કરતાં તિયન્ગ્લાકમાં અસ ખ્યાત
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |