Page Text
________________
३४२
प्रशापना टोका-भयकेन्द्रियविशेषाणां पृथिवी कायिकादीनां पश्चानां साच्चयपर्याप्तापय प्तकभेदेन प्रत्येकं त्रीणि त्रीणि अल्पबहुत्वानि प्ररूपयितुमाह'खेताणुवाएणं' क्षेत्रानुपातेन-क्षेत्रानुसारेण 'सबथोवा पुढविकाइया उद्दलोय तिरियलोए' सर्वस्तोका:-सर्वेभ्योऽल्पाः, पृथिवीकायिकाः ऊर्ध्वलोकतिर्यग्लोके तत्प्रतरद्वयवर्तिनो भवन्ति प्रागुवतकेन्द्रियविषयकयुक्तेः, तेभ्यः 'अहोलोयतिरियलोए विसेसाहिया' अधोलोकतिर्यग्लोके-तत्प्रतरद्वयवर्तिनः पृथिवीकायिका विशेपाधिका भवन्ति एकेन्द्रियप्रकरणे युक्तेरुक्तत्वात्, तेभ्योऽपि-'तिरियलोए असंखेजगुणा' तिर्यग्लोके वर्तमानाः पृथिवीकायिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः सत्वात्, तेभ्योऽपि 'तेलोक्के असंखेज्जगुणा' त्रैलोक्ये-लोकत्रयवर्तिनः पृथिवीकायिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति समुच्चयेकेन्द्रियवत्, तेभ्योपि 'उडलोए असंखेज्जगुणा' ऊर्बलोके वर्तमानाः पृथिवीकायिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति औधिकैकेन्द्रियवत्, तेभ्योऽपि 'अहोलोए विसेसाहिया' अधोलोके वर्तमानाः पृथिवी कायिकाः विशेषाधिका भवन्ति, एकेन्द्रियसमुच्चयवत्, बहुत्व प्ररूपित करते हैं
टीकार्थ-क्षेत्र की अपेक्षा सब से कम पृथ्वीकायिक ऊर्ध्वलोकतिर्यग्लोक में हैं अर्थात् पूर्वोक्त दो प्रतरों में होते हैं । इस संबंध में वही युक्ति समझ लेनी चाहिए जो एकेन्द्रियों के विषय में कही जा चुकी है। इनकी अपेक्षा अधोलोक-तिर्यग्लोक नामक प्रतरों में विशेषाधिक हैं । युक्ति एकेन्द्रियों के प्रकरण में कही जा चुकी है। इन की अपेक्षा तिर्यग्लोक में असंख्यातगुणा हैं, इसका कारण भी पहले कहा जा चुका है। इनकी अपेक्षा त्रिलोकवर्ती पृथ्वीकायिक असंख्यातगुणा हैं, इनसे ऊर्ध्वलोक में धर्तमान पृथ्वीकायिक असंख्यात गुणा हैं, इन से अधोलोक में विशेषाधिक हैं । इन सब के विषय में પર્યાપક અપર્યાપ્તકના ભેદનું એ રીતે ત્રણ પ્રકારના અલ્પબહુપણાની પ્રરૂપણા કરવામાં આવે છે
ક્ષેત્રની અપેક્ષાથી સૌથી ઓછા પૃથ્વીકાયિક ઉર્વલોક તિર્યશ્લોકમાં છે. અર્થાત્ પૂર્વોક્ત બે પ્રતમાં હોય છે. આ સંબંધમાં એકેન્દ્રિયના વિષયમાં જે કથન કરવામાં આવેલ છે એ જ કથન સમજવું જોઈએ. તેના કરતાં અલેક-
તિબ્લેક નામના પ્રતોમાં વિશેષાધિક છે. તેના સંબધી યુક્તિ એકેન્દ્રિના પ્રકરણમાં કહેવામાં આવી ગયેલ છે. તેના કરતાં તિયંકમાં અસંખ્યાત ગણા છે, તેનું કારણ પણ પહેલાં કહેવામાં આવી ગયેલ છે. તેના કરતાં ત્રિલેકવતી પૃથ્વીકાયિક અસંખ્યાત ગણા છે. તેના કરતા ઉર્વલોકમાં
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |