Page Text
________________
३२८
प्रशापनास्त्रे • दयमानानां त्रैलोक्यसंस्पर्शनात् तेपामरूपत्वाच्च सर्वस्तोकत्वं भवति, तेभ्योपि'उडलोयतिरियलोए संखेज्जगुणा' ऊर्ध्वलोक तिर्यग्लोके तत्प्रतरद्वयवर्तिनः पञ्च'न्द्रियाः संख्येयगुणा भवन्ति, 'तेषां प्रचुरतराणामुपपातेन समुद्घातेन वा प्रागुक्त प्रतरद्वयसंस्पर्शसभावात्, तेभ्योऽपि 'अहोलोयतिरियलोए संखेज्जमुणा' अधोलोकतिर्यग्लोके तत्प्रतरद्वयसंस्पर्शिनः पञ्चन्द्रियाः संख्येयगुणा भवन्ति तेपाम् अतिप्रचुरतमानामुपपातसमुद्घाताभ्यां तत्प्रतरद्वयसंस्पर्शनात्संख्येयगुणत्वं भवति तेभ्योऽपि 'उडलोए संखेज्जगुणा' अवलोके वर्तमानाः पञ्चन्द्रियाः संख्येयगुणा भवन्ति, तंत्र वैमानिकदेवानां पञ्चेन्द्रियाणां सदभावात् संख्येयगुणत्वं भवति, तेभ्योऽपि-'अहोलोए संखेज्जगुणा' अधोलोके वर्तमानाः पञ्चेन्द्रियाः संख्येयगुणा भवन्ति, तत्र वैमानिकदेवापेक्षया संख्येयगुणानां नैरयिकाणां सद्भा
और पंचेन्द्रियायु का वेदन कर रहे हों, ऐसे जीव अल्प होते हैं, अतएव उन्हें सब से कम कहा गया है।
त्रिलोकस्पर्शी पंचेन्द्रिय जीवों की अपेक्षा ऊर्ध्वलोक-तिर्यग्लोक नामक दो प्रतरों में रहने वाले पंचेन्द्रिय संख्यातगुणा अधिक हैं, क्योंकि उपपात या समुद्घात के द्वारा इन प्रतरों का स्पर्श करने वाले अपेक्षाकृत अधिक होते हैं । इन की अपेक्षा भी अधोलोक-तिर्यग्लोक नामक दो प्रतरों का स्पर्श करने वाले पंचेन्द्रिय संख्यातगुणा अधिक हैं, क्योंकि उपपात एवं समुदघात के द्वारा इन प्रतरों का स्पर्श करने वाले जीव बहत अधिक होते हैं। उन की अपेक्षा भी ऊर्ध्वलोक में संख्यातगुणा अधिक हैं, क्योंकि वहां पंचेन्द्रिय वैमानिक देवों का • सदभाव है। उन की अपेक्षा भी अधोलोक में संख्यातगुणा अधिक
થતા હોય, અથવા જે પંચેન્દ્રિય ઉર્થકમાથી અધેલકમાં અથવા ધો-લોકમાથી ઉદર્વલોકમાં પ ચેન્દ્રિય પણાથી અથવા અન્ય રૂપે ઉત્પન્ન થતા થકા મારણતિક સમુઘાત કરી રહેલ હોય અને પિતાના ઉત્પત્તિશ પર્યન્ત જેઓએ આત્મપ્રદેશને ફેલાવેલ હોય અને પચેન્દ્રિયના આયુષ્યનુ વેદન કરી રહેલ હોય એવા છે અ૯પ હેાય છે. તેથી જ તેમને સૌથી કમ કહેવામાં આવેલ છે.
ત્રિલોક સ્પશી પચેન્દ્રિય જીવો કરતા ઉર્વલોક-તિર્યકલોક નામના છે પ્રતિરોમાં રહેવાવાળા ૫ ચેન્દ્રિય સંખ્યાત ગણું અધિક છે કેમકે ઉપપાત અને સમુદ્રઘાત દ્વારા આ પ્રતને સ્પર્શ કરવાવાળા અપેક્ષાકૃત અધિક હોય છે. તેના કરતા પણ અલોક-તિકિલોક નામના બે પ્રતને સ્પર્શ કરવા વાળા ૫ ચેન્દ્રિય સંધ્યાત ગણું વધારે છે કેમકે ઉપપત અને સમુદ્રઘાત દ્વારા
આ પ્રતિરોનો સ્પર્શ કરવાવાળા જીવો ઘણા વધારે હોય છે. તેના કરતા પણ 1 ઉર્વલોકમાં સંખ્યાત ગણા વધારે છે. કેમકે ત્યા પચેન્દ્રિય વૈમાનિક દેવોને
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |