Page Text
________________
प्रमयबोधिनी टीका पद सृ.३१ क्षेत्रतः भवनपत्यादि देवानामस्पर्वहुत्वम् २९३ पूर्वोक्तप्रतरद्वयसंस्पर्शनात् तेषां प्रागुक्तेभ्योऽसंख्येयगुणत्वमवसैयम् । तेम्योऽपिः 'तेलोक्के संखेजगुणा' त्रैलोक्ये लोकत्रयवतिनो भवनपतयः संख्येयगुणा भवन्ति, ऊर्ध्वलोके पञ्चेन्द्रियतिरश्चां भवनपतित्वेनोत्पित्सूनां, तथा स्वस्थाने वैक्रिय समुदघातेन, मारणान्तिक प्रथम समुद्घातेन वा तथाविधात्यधिक प्रयत्नविशेषेण समवहतानां लोकत्रयसंस्पर्शित्वात् संख्येयगुणत्वं तेषां भवति अन्यस्थानसमवहतेभ्यः स्वस्थानसमवहतानां संख्येयगुणत्वात् तेभ्योऽपि 'अहोलोयतिरियलोए असंखेज्जगुणा' अधोलोकतिर्यग्लोके-अधोलोकतिर्यग्लोकसंज्ञकप्रागुक्तप्रतरद्वयवर्तिनो भवनपतयः असंख्येयगुणा भवन्ति, तेषां तिग्योनिकस्य स्वस्थानसमी-- पवर्तितया गमनागमनभावेन, स्वस्थानस्थित क्रोधादि समुद्घातप्राप्त्या च दोनों प्रतरों के समीपवर्ती क्रीडास्थान से उन दोनों प्रतरों का स्पर्श करते हैं । ये देव पूर्वोक्त देवों से असंख्यातगुणा हैं । इनकी अपेक्षा त्रिलोकवर्ती भवनपति संख्यातगुणा हैं। ऊर्ध्वलोक में पंचेन्द्रियति च जव भवनपति रूप से उत्पन्न होने वाला होता है, तथा स्वस्थान में वैक्रिय समुद्घात या मारणान्तिक प्रथम समुद्घात के द्वार', तथाविध अत्यधिक प्रयत्न विशेष से समुद्घात करते हैं, तव वे, तीनों लोकों का स्पर्श करते हैं । वे संख्यातगुणा इस कारण हैं कि अन्य स्थान में समुद्घात करने वालों की अपेक्षा स्वस्थान में समुद्घात करने वाले संख्यातगुणा होते हैं। अधोलोक-तिर्यग्लोक में उनकी अपेक्षा भी असंख्योतगुणा हैं। तिर्यग्लोक उनके स्वस्थान से समीप होने से गमनागमन होने के कारण तथा स्वस्थान में स्थित रहते हुए भी क्रोधादि લેક અને તિર્યશ્લેકને સ્પર્શ કરે છે. ઉલેકમાં ગમનાગમન કરવાથી પૂર્વોક્ત અને પ્રત ના સમી પવતી ફીડાસ્થાનથી એ મને પ્રતને સ્પર્શ કરે છે. આ દેવ પૂર્વેત દેથી અસંખ્યાત ગણું છે. તેની અપેક્ષાથી તેના કરતાં ત્રિલેકવતી ભવનપતી દેવ સ ખ્યાત ગણા છે. ઉર્વલેકમાં પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ જ્યારે ભવનપતિપણુથી ઉત્પન્ન થવાના થાય છે, તથા સ્વસ્થાનમાં વૈક્રિયસમુદ્દઘાત અથવા મરણાનિક પહેલા સમુઘાત દ્વારા તેવા પ્રકારના અત્યધિક પ્રયત્ન વિશેષ થી સમુઘાત કરે છે. ત્યારે તેઓ ત્રણેકને સ્પર્શ કરે છે. તેઓ સંખ્યાતગણી એ કારણથી છે કે–બીજા સ્થાનમાં સમુઘાત કરવા વાળા કરતાં સ્વાસ્થાનમાં સમુદ્દઘાત' કરવા વાળા સંખ્યાત ગણા હોય છે. તેના કરતાં પણ અલાક અને તિર્યાપ્લેકમાં અસંખ્યાત ગણા છે. તિક તેમના સ્વસ્થાનથી નજીક હોવાથી ગમનાગમન થઈ શકવાના કારણે તથા સ્વસ્થાનમાં સ્થિત રહીને પણ ક્રોધ વિગેરે કપાય સમુઘાતની
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |