Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३ सू.१५ ज्ञानाज्ञानवतामल्पबहुत्वं
२१३
आभिणिवोहियणाणीणं' गौतमः पृच्छति - हे भदन्त । एतेषां खलु जीवानाम् आभिनियोधिकज्ञानिनाम्, 'सुयनाणीणं' श्रुतज्ञानिनाम् 'ओहिनाणीण' अबविज्ञानिनाम्, 'मणपज्जवनाणीणं' मनः पर्यवज्ञानिनाम्, 'केवलनाणीण' केवलज्ञानिनाम् ' मई अन्नाणीनं' मत्यज्ञानिनाम् 'मुय अन्नाणीण' श्रुताज्ञानिनाम् विभंगणाणीण य' विभङ्गज्ञानिनाश्च मध्ये 'कयरे कमरेहिंतो' कतरे कतरेभ्यः 'अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ?' अल्पा वा, बहुका वा तुल्याचा, विशेषाधिका वा भवन्ति ? भगवान् उत्तरयति - 'गोयमा !' हे गौतम! 'सव्वत्थोवा जीवा मणपज्जवनाणी' सर्वस्तोकाः जीवाः मनः पर्यवज्ञानिनो भवन्ति, तेभ्यः 'ओहिणाणी असंखेज्जगुणा' अवधिज्ञानिनोऽसंख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि 'अभिणिवोहियनाणी सुयनाणी दोवि तुल्ला विसेसाहिया' आभिनिनवोधिकज्ञानिनः, श्रुतज्ञानिनथ विशेषाधिका भवन्ति, स्वस्थाने तु इमे द्वयेऽपि परस्परं तुल्या भवन्ति तेभ्योऽपि 'विभंगनाणी असंखेज्जगुणा' विभङ्ग
इस प्रकार अज्ञानी जीवों के अल्पबहुत्व का प्रतिपादन करके अब ज्ञानियों तथा अज्ञानियों का सम्मिलित अल्पबहुत्व निरूपण किया जाता हैं
श्री गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं - हे भगवन् ! इन आभिनियोधिकज्ञानी, शुतज्ञानी अवधिज्ञानी, मनः पर्यवज्ञानी, केवलज्ञानी, मत्यज्ञानी, श्रुताज्ञानी और विभंगज्ञानी जीवों में कौन किस से अल्प, बहुत, तुल्य या विशेषाधिक हैं ?
श्री भगवान् उत्तर देते हैं - हे गौतम ! सबसे कम जीव मनःपर्यवज्ञानी होते हैं, उनकी अपेक्षा अवधिज्ञानी असंख्यातगुणित हैं और उनकी अपेक्षा भी आभिनिवोधिकज्ञानी तथा श्रुतज्ञानी विशेषाधिक हैं, मगर आभिनियोधिकज्ञानी और श्रुतज्ञानी परस्पर में तुल्य हैं,
એ રીતે અજ્ઞાની જીવેાના અલ્પ મહુત્વનું પ્રતિપાદન કરીને હવે ઝાનિયા તથા અજ્ઞાનિયાનુ` સંમિલિત અલ્પ બહુત્વ નિરૂપણ કરાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે: હે ભગવાન્ । આ આભિનિષેાધિકજ્ઞાની શ્રુતજ્ઞાની, અવધિજ્ઞાની, મન પ`વજ્ઞાની કૈવલજ્ઞાની મત્યજ્ઞાની, શ્રુતાજ્ઞાની અને વિલ ગજ્ઞાની જીવેામાં કાણુ કાનાથી અલ્પ, અધિક, તુલ્ય અગર વિશેષાધિક છે ? શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે-હે ગૌતમ · ધાથી એછા જીવ મન: પવજ્ઞાની હાય છે, તેમની અપેક્ષાએ અવધિજ્ઞાની અસ`ખ્યાત ગુણિત છે અને તેમની અપેક્ષાએ પણ આભિનિષેાધિકજ્ઞાની તથા શ્રુતજ્ઞાની વિશેષાધિક છે. પરન્તુ અભિનિષેાધિક જ્ઞાની અને શ્રુતજ્ઞાની પરસ્પરમાં તુલ્ય છે,
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |