________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद ३ सू. सूक्ष्मवादरपृथिवीकायिकाद्यल्पवनुत्वम् १८६ विसेसाहिया वा ?' अल्पा वा, बहुका बा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा भवन्ति ? भगवान् उत्तरयति-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सव्वत्थोवा वायर पुढवीकाइया पज्जत्तया' सर्वस्तोकाः-सर्वेभ्योऽल्पाः, वादरपृथिवीकायिकाः पर्याप्तकाः भवन्ति; तेभ्योऽपि 'मुहुम पुढवीकाइया अपज्जत्तया असंखेज्जगुणा' सूक्ष्म पृथिवीकायिकाः अपर्याप्तकाः असंख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि 'सुहुमपुढवीकाइया पज्जत्तया संखेज्जगुणा' सूक्ष्मपृथिवीकायिकाः पर्याप्तकाः संख्येयगुणा भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः, गौतमः पृच्छति-'एएसि णं भंते ! सुहुम आउकाइयाणं' हे भदन्त ! एतेषां खलु सूक्ष्माप्कायिकानाम्, 'वायर आउकाइयाण य, वादराकायिकानाञ्च ‘पज्जत्तापज्जत्ताणं' पर्याप्तापर्याप्तकानाम् मध्ये 'कयरे कयरेहितो' कतरे कतरेभ्यः 'अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ? अल्पावा, बहुका वा, तुल्या वा विशेषाधिका वा भवन्ति ? भगवान् उत्तयति-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सव्वत्थोबा वायर आउकाइया पजत्तया' सर्वस्तोका:-सर्वेभ्योऽल्पाः, वादराकायिकाः पर्याप्तकाः भवन्ति, तेभ्योऽपि 'वायर आउकाइया अपज्जत्तया में कौन किस से. कम, अधिक, तुल्य या विशेषाधिक अर्थातू कुछ अधिक हैं ? ।. श्री भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! सब से कम बादर पृथ्वी• कायिक पर्याप्त हैं, उनकी अपेक्षा बादर पृथ्वीकायिक अपर्याप्त असंख्यात गुणा हैं, सूक्ष्म पृथ्वीकायिक अपर्याप्त उनसे भी असंख्यात गुणा हैं और सूक्ष्म पृथ्वीकायिक पर्याप्त उनसे संख्यातगुणा अधिक हैं । इस विषय में युक्ति पहले कही जा चुकी है। '। श्री गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! इन सूक्ष्म अप्कायिकों और बादर अप्कायिकों के पर्याप्तों और अपर्याप्तों में कौन વધારે, તુલ્ય અગર વિશેષાધિક અર્થાતુ કઇક અધિક છે ?
શ્રીભગવાન્ ઉત્તર આપે છે –હે ગૌતમ | બધાથી ઓછા બાદર પૃથ્વી. - કાયિક પર્યાપ્ત છે, તેમની અપેક્ષાએ બાદર પૃથ્વીકાયિક અપર્યાપ્ત અસંખ્યાત ગણે છે, સૂમ પૃથ્વીકાયિક અપર્યાપ્ત તેમનાથી પણ અસંખ્યાતગણુ છે અને સૂમ પૃથ્વી કાયિક પર્યાપ્ત તેમનાથી સંખ્યાતગણ અધિક છે. આ વિષયમાં યુક્તિ આગળ કહેલી છે.
શ્રીગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે–હે ભગવન્ ! આ સૂક્ષ્મ જળકાયિક અને બાદર જળકાચિકેના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તકેમાં કેણ કોનાથી ડા, ઘણા, તુલ્ય અગર વિશેષાધિક છે ?.
શ્રીભગવાન ઉત્તર આપે છે-હે ગૌતમ ! બધાથી ઓછા બાદ અષ્કાયિક
છે.