Page Text
________________
१६८
प्रशापनासूत्र विसेसाहिया' सूक्ष्म पर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति पर्याप्तकसूक्ष्मतेजाकायिकादीनामपि तत्र समावेशात्, अथैतेपामेव सूक्ष्म पादरादीनां प्रत्येकं पर्याप्तापर्याप्तकानां पृथक् पृथगल्पबहुत्वादिकं प्ररूपयति-'एएसि णं भंते ! मुहुमाणं' हे भदन्त ! एतेषां खलु सूक्ष्माणाम् 'वायराण व पज्जत्तापजत्ताण' वादराणाञ्च पर्याप्तापर्याप्तकानाम् मध्ये 'कयरे कयरेहिंतो' कतरे कतरेभ्यः 'अप्पा वा वहया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा?' अल्पा वा, बहुका वा, तुल्या बा, विशेपाधिका वा किश्चिदधिका वा भवन्ति ? भगवान् उत्तरयति-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सव्वत्थोवा वायरा पजत्तया' सर्वस्तोका:-सर्वेभ्योऽल्पाः, बादराः पर्याप्तकाः भवन्ति तेषां परिमितक्षेत्रवर्तित्वात् तेभ्यः 'वायर अमजत्तया असंखेजगुणा' बादरा अपर्याप्तकाः असंख्येयगुणा भवन्ति एकै स्वादरपर्याप्तनिश्रया असंख्येय बादराप्तक असंख्यात गुणा अधिक हैं । उनकी अपेक्षा सक्षम पर्याप्त विशेषाधिक हैं, क्योंकि उनमें पर्याप्त सक्षमतेजस्कायिक आदि भी सम्मिलित हैं। __ अब सक्ष्म-चादर आदि के पर्याप्तकों एवं अपर्याप्तकों के पृथक्पृथक् अल्पवहुत्व का प्रतिपादन करते हैं
श्री गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! इन सूक्ष्म और बादर जीवों के पर्याप्तकों और अपर्याप्तकों में कौन किससे अल्प, बहत, तुल्य अथवा विशेषाधिक हैं ? नगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! सब से कम वादर पर्याप्तक जीव हैं, क्योंकि वे परिमित क्षेत्र में ही होते हैं, उनकी अपेक्षा बादर अपर्याप्तक असंख्यात गुणा हैं क्योंकि एक-एक बादर पर्याप्त के आश्रय से असंख्यात दादर अपर्याप्तों की उत्पत्ति होती है। बादर अपर्याप्तकों की अपेक्षा सूक्ष्म अपर्याप्तक અસંખ્યાતગણું અધિક છે. તેમની અપેક્ષાએ સૂક્ષ્મ પર્યાપ્ત વિશેષાધિક છે, કેમકે તેઓમાં પર્યાપ્ત સૂક્ષમ તેજસ્કાયિક આદિ પણ સંમિલિત છે.
હવે સૂમ બાદર આદિના પર્યાપ્તકે તેમજ અપર્યાપ્તકના પૃથ–પૃથક્ અલ્પ બહત્વનું પ્રતિપાદન કરે છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે–હે ભગવન્! આ સૂમ અને બાદર જીના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તકમાં કેણુ કેનાથી અલ્પ, ઘણા, તુલ્ય અથવા વિશેષાધિક છે ?
શ્રી ભગવાન્ ઉત્તર આપે છે –હે ગૌતમ ! બધાથી ઓછા બાદર પર્યાપ્તક જીવ છે, કેમકે તેઓ પરિમિત ક્ષેત્રમાં જ થાય છે, તેમની અપેક્ષાએ બાદર અપર્યાપ્તક અસંખ્યાતગણુ છે, કેમકે એક એક બાદર પર્યાપ્તકના આશયથી અસંખ્યાત બાદર અપર્યાપ્તકની ઉત્પત્તિ થાય છે. બાદર અપર્યાપ્તકની અપે
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |