Page Text
________________
प्रज्ञापनास्त्रे पयितुमाह-एएसिणं भंते ! सकाइयाणं पुढविकाइयाणं' हे भदन्त । एतेषां खलु सकायिकानां पृथिवीकायिकानाम् 'आउकाइयाणं' अप्कायिकानाम् , 'तेउकाइयाणं' तेजस्कायिकानाम् 'वाउकाइयाणं' वायुकायिकानाम् 'वणस्सइकाइयाणं' वनस्पतिकायिकानाम् , तसकाइयाणं' त्रसकायिकानाम् द्वीन्द्रियानाम 'अपजत्ताणं' अपर्याप्तानाम् मध्ये 'कयरे कयरेहितो' कतरे कतरेभ्यः 'अप्पा वा, वहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ?" अल्पावा, बहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा, भवन्ति ? भगवान् उत्तरयति-'गोयमा' हे गौतम ! सव्वत्थोवा तसकाइया अपजत्तगा' सर्वस्तोकाः-सर्वेभ्योऽल्पाः. त्रसकायिकाः अपर्याप्तकाः भवन्ति तेपां पूर्ववत् अन्यकायापेक्षया अल्पत्वात् 'तेउकाइया अपज्जत्तगा असंखेजगुणा' तेजस्कायिकाः अपर्याप्तकाः असंख्येयगुणा भवन्ति प्रागुक्तयुक्तेः तेपामसंख्येयलोकाकाशप्रदेशप्रमाणत्वात् , तेभ्यः ‘पुढविकाइया अपज्जत्तगा विसेसाहिया' पृथिवीकायिकाः अपर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति प्रागुक्तयुक्तेः, __ श्री गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! इन 'सकायिकों, पृथिवीकायिकों, अप्कायिकों, तेजस्कायिकों, वायुकायिकों, वनस्पति कायिकों तथा उसकायिकों के अपर्याप्त जीवों में से कौन किससे अल्प हैं ? कौन किससे बहुत हैं कौन किससे तुल्य हैं ? कौन किससे विशेषाधिक हैं ?
श्री भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! उसकायिक अपर्याप्त सब से कम हैं, क्योंकि अन्य काय के जीवों को अपेक्षा उनकी संख्या अल्प ही होती है। उनकी अपेक्षा तेजस्काय के अपर्याप्त असंख्यात गुणा हैं, इसके लिए युक्ति पहले ही कही जा चुकी है, अर्थात् वे असंख्यात लोकाकाशों के प्रदेशों की राशि के बराबर हैं। उनकी अपेक्षा पृथिवीकाय के अपर्याप्त विशेषाधिक हैं, इसका कारण पहले बतलाया
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે-ભગવદ્ ! આ સકાયિક, પૃથ્વીકાયિક, જળકાયિક, વાયુકાયિક, વનસ્પતિકાયિક, તથા ત્રસકાચિકેના અપર્યાપ્ત છે માથી કેણુ કેનાથી અ૫ ઓછા કોણ કોનાથી ઘણું, કોણ કોનાથી તુલ્ય, કેણ કેનાથી વિશેષાધિક છે ?
શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે–હે ગીતમ ! ત્રસકાયિક અપર્યાપ્ત બધાથી ઓછા છે, કેમકે અન્ય કાયના જાની અપેક્ષાએ તેમની સંખ્યા અલ્પ હોય છે. તેમની અપેક્ષાએ તેજસ્કાયના અપર્યાપ્ત અસંખ્યાત ગુણ છે, તે માટે યુક્તિ આગળજ કહિદીધિ છે અર્થાત તેઓ બધા અસંખ્યાત કાકાશની પ્રદેશની રાશિના બરાબર છે. તેઓની અપેક્ષાએ પૃથ્વીકાયના અપર્યાપ્ત વિશે
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |