Page Text
________________
प्रमेयवोधिनी टीका द्वि. पद २ सू.५ वादरवनस्पतिकायिकानां स्थानानि ५९७ जलाशयेषु जलहाणेमु'-जलस्थानेषु 'एत्थणं'-अत्र खलु-उपर्युक्तस्थलेषु 'वायरवणस्सइकाइयाणं'-बादरवनस्पतिकायिकानाम् ‘पज्जत्तगाणं'-पर्याप्तकानाम् 'ठाणा पण्णता'-स्थानानि स्वस्थानानि प्रज्ञप्तानि-प्ररूपितानि सन्ति, "उववाएण'उपपातेन उपपातापेक्षयेत्यर्थः, 'सव्वलोए'-सर्वलोके-पर्याप्तवादरवनस्पतिकायिका वर्तन्ते, तथाहि-पर्याप्तबादरवनस्पतिकायिकानां स्वस्थानं घनोदध्यादि वर्तते, तत्र वादरनिगोदानां शैवालादीनां सम्भवात्, सूक्ष्मनिगोदानां मूहूर्ताभ्यन्तरमेव भवस्थितिर्भवति तदनन्तरं ते वादरनिगोदेषु पर्याप्तकेषु समुत्पद्यमाना वादरनिगोदपर्याप्तायुर्वेदयमानाः सुविशुद्धऋजुसूत्रनयाभ्युपगमेन लब्धवादरपर्याप्तवनस्पतिकायिकव्यपदेशा उपपातापेक्षया सकलकालं सर्वलोकं व्याप्नुवन्ति, इत्याशयः, 'समुग्घाएणं सव्यलोए' - समुद्घातेन-समुद्घातापेक्षया सर्वलोके पर्याप्तबादरवनस्पतिकायिका भवन्ति, तथाहि यदा बादरनिगोदाः सूक्ष्मनिगोदेषु आयु. एवं जलस्थानों में, बादरवनस्पतिकायिक पर्याप्त जीवों के स्वस्थान कहे हैं । उपपात की अपेक्षा वादर वनस्पतिकायिक पर्याप्त सर्वलोक में होते हैं, क्योंकि उनका स्वस्थान घनोदधि आदि है और वहां शैवाल आदि बाद निगोद जीव होते हैं । सूक्ष्मनिगोद जीवों की भवस्थिति अन्तर्मुहूर्त की ही होती है। तत्पश्चात् वे बादर पर्याप्त निगोद में उत्पन्न होते हुए और बादर पर्याप्त निगोद की आयु का वेदन करते हए सुविशुद्ध बाजुसूत्र नय की अपेक्षा से बादर पर्याप्त वनस्पतिकायिक कहलाने लगते हैं और उपपात की अपेक्षा समस्त काल और समस्त लोक को व्याप्त करते हैं
समुद्घात की अपेक्षा सर्वलोक में हैं, क्यों कि जब बादर निगोद सूक्ष्मनिगोद संबंधी आयु का बन्ध करके और अन्त में मारणान्तिक કહેવું બધા જળાશયોમાં તેમજ જળસ્થામાં, બાદર વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્ત જીના સ્વસ્થાન કહ્યો છે ઉપપાતની અપેક્ષાએ બાદર વનસ્પતિ કાયિક પર્યાપ્ત સર્વલોકમાં થાય છે, કેમકે તેમના સ્વાન ઘનધિ આદિ છે અને ત્યાં શિવાલ આદિ બાદર નિગોદ જીવ થાય છે સૂક્ષ્મ નિગોદના જીવોની ભવસ્થિતિ અન્ત મુહૂર્તની હોય છે. તત્પશ્ચાત્ તે બાદર પર્યાપ્ત નિગોદમાં ઉત્પન્ન થાય છે તે બીજા બાદર પર્યાપ્ત નિમેદની આયુષનું વેદન કરતાં છતાં સુવિશુદ્ધ ત્રાજુસૂત્ર નયની અપેક્ષાએ બાદર પર્યાપ્ત વનસ્પતિ કાયિક કહેવાવા લાગે છે, અને ઉપપાતની અપેક્ષાએ સમસ્ત કાલ અને સમસ્ત લોકોને વ્યાપ્ત કરે છે.
સમુદ્યાતની અપેક્ષાએ સર્વલોકમા છે, કેમકે જ્યારે બાદર નિગોદ સૂક્રમ નિગદ સંબધી આયુષ્યને બન્ધ કરીને અને અત્તમા મારણાન્તિક સમુઘાત
| SR No. | 009338 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 975 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 63 MB |