________________
२९६
जीवामिगमक्ष सौख्यवहुळश्चापि विहरेत् । भवेदेत दूपा स्याद ? नायमर्थः समर्थः गौतम ! उष्ण वेद. नीयेषु नरकेषु नैरपिका इतोऽपि अनिष्टतरामेव उष्णवेदनां मत्यनुमवन्तो विहरन्ति शीतवेदनीयेषु खलु मदन्त ! निरयेषु नेरयिकाः कीदृशीं शीत वेदना प्रत्यनुभवन्तो विहरन्ति ? गीतम! स यथानामकः कर्मकारदारकः स्यात् तरुणो युगवान् वळचान यावत् शिल्पोपगतः, एकमहान्तमयः । पिण्ड दफार समानं गृहीत्वा तापयित्या तापयित्वा कुट्टयित्वा कुट्टयित्या जघन्येन एकाहं दा द्वन्यहं वा व्यहं वा उत्कर्षण .मासं वा दन्यात् स खलु तम् उमाष्णीभूवमयोमयेन संदेशन गृहीत्वा असदभाव प्रस्थापनया शीतवेदनीयेषु नरकेषु पक्षिपेत् स तमुन्मिपितनिमिपितान्तरेण पुनरपि मत्युद्धरिष्यापीति कृत्वा पवितरमेव पश्येत् तमेव खलु यावत् नैव खल्ल शक्नुयात् पुनरपि प्रत्युद्धर्तुम् स खलु स यथा नामको मत्तमातमः तथैव यावत् माग्व्य बहु
आपि विहरेत् । एवमेव गौतम । असद्भाव मस्थापनया शीतवेदनीयेयो नरके. भ्यो नैरयिक उद्धृत्तः सन् यानीमानि इहमनुष्य कोकेषु भवन्ति तद्यथा हिमानि का-हिमपुञ्जानि वा हिमपटलानि वा हिमपटलपुतानि वा तुपाराणि वा तुपारपुञ्जानि वा हिमकुण्डानि वा हिमण्ड पुञ्जानि तानि शीतानि वा तानि पश्यति दृष्ट्वा वानि अवगाहते अवगाह्य स खल तत्र शोतमपि प्रविनयेत् तृपामपि प्रविनयेद श्यामपि मविनयेत् ज्वरमपि मविनयेन दाहमपि मविनयेत् निद्रायेतवा पचलायेत वा-यावर उष्णः उष्णभूतः संक्रमन् शातासौख्यवहुलश्चापि विहरेत् । मवेदेतपा स्यात् ? नायमर्थः समर्थः। गौतम ! शीत वेदनीयेषु नरकेषु नरयिका इतोऽपि अनिष्ट सरामेव धीतवेदनां प्रत्यनुमवन्तो विहरन्ति ।मू० २१॥ , टीका--'इमीसे णं, भते । एतस्यां खल भदन्त ! 'रयणप्पभाए पुढवीए' रत्नभायां पृथिव्याम् । नेरइया' नैरयिक जीवाः 'केरिसयं णिस्यमवं' कीदृशंकिमाकारक नैरयिकभवम् 'पच्चणुव्मवमाणा' प्रत्यनुभवन्तः प्रत्येक वेदयमानाः
अय सूत्रकार नारक जीवों के नारकभव का अनुभव प्रतिपादन करते
'इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए नेरच्या केरिसयं' इत्यादि २१
टीकार्थ-गौतम ने प्रभुश्री ऐसा पूछा है-'इमीसे णं भंते !' हे अदन्त ! इस रत्नप्रभा पृधिवी में नरयिक जीव 'केरिसय गिरयभवं' - હવે સૂત્રકાર નારક જીના નારકભવના અનુભવનું પ્રતિપાદન કરે છે
'इमीसेणं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए नेरइया केरिसय' ईत्यादि ___ -गीतभस्वामी प्रभुने मे ५च्यु छ है 'इमीसेण भंते !' 8 भगवन् स २नला पृथ्वीमा नैरपि । 'केरिसय णिरयभव' वा 48