________________
६०६
औपपानक
मोहणिज्जं कम्मं वेदेमाणे वेयणितं कम्मं बंधइ, णो मोहणिज
कम्मं बंधइ ॥ सू०५ ॥
द्विकारूप चरममोहनायमियुच्यते, तद्वेदयन् जीव, 'वेयणिज्जं कम्मं वधड ' वेदनीय कर्म चघ्नाति यतो हि अयोगिन एव वेदनीयकर्मणो बन्धाभाव, 'णो मोहणिज्ज कम्म इ' नो मोहनाय कर्म बनाति सूक्ष्ममपरायस्य मोहनीयायुकवर्जाना पण्णामेव प्रकृतीना बन्धकत्वादिति ॥ सू० ५ ॥
नामक चौदहवें गुणस्थान मे ही वेदनीय कर्म के बन्ध का अभाव है, (णो मोहणिज्ज कम्मं इ) इसलिये सूक्ष्ममपराय वाला जीव मोहनीय एव आयुकर्म को छोडकर शेष ज्ञानावरणीयादि छ प्रकृतियों का बन्धक होता है ।
भावार्थ---प्रश्न इस प्रकार है कि मोहनीय कर्म का वेदन करने वाला जीव मोहनीय कर्म का करता है कि वेदनीय कर्म का बन्ध करता है ? उत्तर - वेदनीय कर्म का भी वध करता है और मोहनीय कर्म का भी वध करता है, परन्तु अन्तिम मोहनीय-सूक्ष्मलोभ का क्षय करते समय (बारहवें गुणस्थान में) वेदनीय कर्म का तो बंध करता है परन्तु मोहनीय कर्म का बध नहीं करता । कारण कि मोहनीय कर्म का क्षय १० वे गुणस्थान मे ही हो जाता है, आगे सिर्फ ११ वेदनीय कर्म का बध होता है सो यह भी केवल तेरवे गुणस्थान तक ही जानना चाहिये, क्यों कि १४ वें गुणस्थान में वेदनीय कर्म के बध का अभाव है | मू५ ॥
કરનારા જીવ વેદનીય ફના ખધ કરે છે કેમકે અયાગી નામના ચૌદમા ગુણસ્થાનમા જ वेहनीय अर्मना अघनो अलाव छे ( णो मोहणिज्ज कम्म बधइ) मा भाटे सूक्ष्मस परायवाजा व मोहनीय तेभन आयु भने ાડીને બાકીની જ્ઞાનાવરણીય આદિ છ પ્રકૃતિના ખ ધક થાય છે
ભાષા-પ્રશ્ન એવા પ્રકારના છે કે મેાહનીયકમનુ વેદન કરવાવાળા જીવ માહનીય કર્મના બધુ કરે છે કે વેદનીય કમના અધ કરે છે? ઉત્તર-વેદનીય છમનાય બધ કરે છે અને માહનીય કમ ને પણ અધ કરે છે. પરતુ અતિમ માહનીય સૂક્ષ્મઢેલના ક્ષય કરતી વખતે (ખરમા ગુણસ્થાનમા) વેદનીય કને તે અધ કરે જ છે, પરંતુ મેાહનીય કા બંધ કરતા નથી, કારણ કે મેહનીય ક્રમના ક્ષય ૧૦ મા ગુણુસ્થાનમા જ થઈ જાય છે. આગળ માત્ર ૧ વેદનીય કમના જ અધ થાય છે, અને તે પણ કેવળ તેરમા ગુણમ્યાન સુધી જ જાણવા જોઈએ, કેમકે ૧૪ મા ગુણચાનમા વેદનીય કર્મના બુધના અભાવ છે (સૂ ૫)
