Upasakdashangasutram

SR No.: 009331
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1961
Total Pages: 638
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_upasakdasha
File Size: 18 MB

Page 420

३२८
उपासकदशाङ्गसूत्रे
'कल्याण कल्याणकारित्वात्, मङ्गल दुरितोपशमकारित्वाद, दैवत = देव त्रैलोक्या धिपतित्वात्, चैत्यं सुप्रशस्तमनोहेतुत्वा दित्युक्तया 'चैत्यः साक्षाजिनभगवान तु तत्मतिते' - ति स्पष्टमभिहितमाचार्य मलयगिरिणापि ।
ननु चैत्यो जिनः स इस प्रतिकृतियैत्यो मूर्त्तिः 'इवे प्रतिकृती' (५१३९६) इति विहितस्य कनः 'जीविकार्थे चापण्ये ' ( ५/३/९९) इत्यनेन लुप्तत्वात्, यथा वासुदेवस्य प्रतिकृतिर्वासुदेव ' इत्यादीति चेद्धन्त प्रस्खलितो भवानभिप्रायात्, atra चाण्ये' इत्यस्य हि जीविका यदविक्रीयमाण तस्मिन वान्ये कनो हुए कहा है- " कल्याणकारी होनेसे कल्याण, पापोंके नाशक होनेसे मगल, तीन लोकके स्वामी होनेसे देव और सुप्रशस्त मनके कारण होनेसे भगवान चैत्य है ।" इस कथन से स्पष्ट सिद्ध होता है कि मलय गिरि आचार्यने भी साक्षात् भगवान्‌को ही चैत्य कहा है-उनकी प्रति माको नही कहा ।
शका - बस, चैत्यका अर्थ हुआ जिनेन्द्र, और जिनेन्द्र के समान उनकी प्रतिकृति को भी चैत्य कह सकते हैं। क्योंकि व्याकरण के नियमसे 'इवे प्रतिकृतौ ' ( ५ । ३ । ९६ ), इस सूत्र से विधान किये हुए 'कन ' प्रत्यया 'जीविका चापण्ये' (५। ३ । ९९ ) सूत्रसे लोप होकर 'चैत्य' बन जायगा । जैसे वासुदेवकी प्रतिकृतिको वासुदेव करते हैं।
समाधान-- - आप असली अभिप्रायको भूल गये हैं । 'जीविकाथै 'वापण्ये ' इस सूत्र से जो प्रतिमा जीविकाके लिए हों, परन्तु बेचनेकी વ્યાખ્યા કરતા કહ્યુ છે કે ‘કલ્યાણકારી હાવાથી યાણુ, પાપાના નાશક હાવાથી મગલ, ત્રણ લેાકના સ્વામી હાવાથી દેવ અને સુપ્રશસ્ત મનના કારણુ હાવાથી ભગવાન ચૈત્ય છે છ આ કથનથી સ્પષ્ટ સિદ્ધ થાય છે કે મલયગિરિ આચાર્યે પશુ
સાક્ષાત્ ભગવાને જ ચૈત્ય કહ્યા છે, એમની પ્રતિમાને નથી કહ્યા
}
શકા—સ, ચૈત્યના અ થયા જિનેન્દ્ર, અને જિનેન્દ્રની સમાન તેમની પ્રતિકૃતિને પણ ' ચૈત્ય કહી શકાય છે, કારણ કે વ્યાકરણુના નિયમાનુસાર 'इवे प्रतिकृतौ ' ( ५-३-६६ ), से सृत्रथी विधान धरेला 'कन्' પ્રત્યયન ‘जीविकार्थे चापण्ये' (५–३–६८), सूत्रथी साथ थाने चैत्य, मनी, कुशे म - વાસુદેવની પ્રતિકૃતિને વાસુદેવ કહે છે
1 ई
1
"}। सभाधान—आप भरा अभिप्रायने भूली गया Br: - 'जीविकार्थे चापण्ये'
1
1
'ध्ये सूत्रथी ने प्रतिभा'छविमाने आटे हाय, परन्तु ब्रेथवानी'न'
એ આઈમ
Hom