Page Text
________________
२७०
उपासकदशासूत्रो त्व जारजन्माऽसि, इय च डाग्नीर प्रतिभाती'-त्यादिरूपम् । १ । रहसिएकान्ते भव-रहस्य तस्मिनभ्याख्यान-मिथ्याभियोगो रहस्याभ्याख्यानम् एकान्ते समुपविश्य कस्मिंश्चिद्विचारे गुद्य मन्त्रयतो जनानवलोक्य- एते राजादिविरुद्ध मिय आमन्नयन्ती'-त्यादिरूपम् । एते सहसाभ्याख्यानरहस्याभ्याख्याने व्रतमगण यित्वा घुद्धिपूर्वक क्रियमाणे अनाचारता भजतः, असावधानतया क्रियमाणे चाती चाररूपताम् । २। स्वस्य दारा पत्नी स्वदारास्तेपा मन्त्री-विसम्भभाषण तस्य भेद.-परस्मै कथन-निजया पल्या सहकान्ते कृतस्य कामविलासादिविषय कस्य गोपनीयस्य सलपनादेरन्य प्रति समुद्घाटनमित्यर्थ , स्वदारपदमत्र स्वमित्रा दीनामप्युपलक्षाम् । ननु स्वदारमन्त्रभेदको यथास्थितपस्तुप्रतिपादकत्वान्न मिथ्या लगा देना सहमाऽभ्याख्यान है । जैसे-" तृ चोर है, जारपुत्र है-गोला है, यह तो डाकिनसी मालूम होती है।" इत्यादि ॥१॥ लोग एकान्तम बैठ कर कुछ गुप्त परामर्श कर रहे हों तो उन पर मिथ्या दोष लगा देना रहोऽभ्याख्यान है। जैसे "ये लोग आपसमें राजाके विरुद्ध सलाह कर रहे थे" इत्यादि ।
ये सहसाभ्याख्यान ओर रहोभ्याख्यान, यदि व्रतकी परवाह न करके जान बूझ कर सेवन किये जावें तो अनाचार हो जाते हैं, और याद असावधानीसे इनका सेवन हो जाय तो अतिचार होते हे ॥२॥
अपनी पत्नी के साथ एकान्तमें किये हए कामविलास आदि तथा गुप्त वार्तालाप आदि दूसरेसे कह देना स्वदारमन्त्रभेद है। 'स्वदार' पद यहा पर उपलक्षण है, उससे अपने मित्र आदिका भी ग्रहण होता આરોપ લગાડી દે એ સહસાવ્યાખ્યાન છે જેમકે –“તુ ચાર છે, જાપુત્ર–ગાલ છે, એ તે ડાકણ જેવી જણાય છે” ઇત્યાદિ (૧) લેકે એકાતમાં બેસીને કાઈ ગુપ્ત પરામર્શ કરી રહ્યા હોય તે તેમની ઉપર સિદેષ લગાડ એ રહયાખ્યાન છે જેમકે “એ લેકે મહેમાહે રાજાની વિરુદ્ધ સલાહ કરી રહ્યા હતા” ઈત્યાદિ
જે વ્રતની દરકાર રાખ્યા વિના એ સહસાવ્યાખ્યાન અને હેગ્યાખ્યાન જાણી બુજીને સેવવામા આવે તે અનાચાર વ્રતભગ) થાય છે અને જે અસાધન ધાનતાથી એ દેનું સેવન થઈ જાય તે તે અતિચાર થાય છે (૨)
પિતાની પત્નીની સાથે એકાન્તમાં કરેલા કામવિલાસ આદિ તથા એક વાર્તાલાપ આદિ બીજાને કહી દેવા એ સ્વદાર–મત્રભેદ છે “સ્વદાર શબ્દ અઢા ઉપલક્ષણ છે, તેથી પિતાના મિત્ર આદિનુ પણ ગ્રહણ થાય છે, અર્થાત મિત્ર આદિએ
| SR No. | 009331 |
| Book Title | Upasakdashangasutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1961 |
| Total Pages | 638 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_upasakdasha |
| File Size | 18 MB |