________________
૨૮૭
प्रमैचन्द्रिका टीका श०३४ अ. श०१ सू०५ विग्रहगत्योत्पातनिरूपणम् द्विधातो वक्रपा गच्छन्, त्रिसामयिकेन विग्रहेणोत्पद्येतविण्या मुत्पद्यमानश्चतुः सामयिकेन विग्रहेणोत्पद्येउ, तत्तेनार्थेन गौतम ! एवमुच्यते द्विसामयिकेनवा, त्रिसामयिकेन वा चतुःसामयिकेन वा विग्रहेण समुत्पद्येत, एवम् पृथिवीकायि केषु चतुर्विधेषु उपरातयितव्यः अष्कायिकेषु चतुर्विधेषु तथा अपर्याप्तेषु सूक्ष्म तेजस्कायिकेपु चोपपातयितव्य एतदन्तस्य ग्रहणं भवतीति भाव: 'अपज्जत्त वायर उकाइए णं भंते! समयखेत्ते समोहए समोदणित्ता जे भविए' अपर्याप्त हैं । उनमें से एकतो का श्रेणिसे जाता हुआ जो जीव उत्पत्ति स्थान में उत्पन्न होता है वह वहाँ दो समयवाले विग्रहसे उत्पन्न होता है । द्विघातो वा श्रेणिसे जाता हुआ जो जीव उत्पत्ति स्थान में उत्पन्न होता है वह तीन समयवाले विग्रहसे वहां उत्पन्न होता है और जो जीव विश्रेणि में उत्पन्न होता है वह चार समयवाले विग्रह से वहां उत्पन्न होता है । 'तन्तेनार्थेन गौतम । एवमुच्यते' इसलिये हे गौतम! मैने ऐसा कहा है कि वह वहां दो समयवाले विग्रहसे उत्पन्न होता है । तीन समयवाले विग्रहसे उत्पन्न होता है अथवा चार समयवाले विग्रह से उत्पन्न होता है । इसी प्रकार से उसे चारों प्रकार के पृथिवीकाधिक जीवों में उत्पादित कर लेना चाहिये। चारों प्रकार के अकायिकों में उत्पादित कर लेना चाहिये और अपर्यातक सूक्ष्म तेजस्कायिकों में उत्पादित कर लेना चाहिये ।
'अपज्जत्त वायर लेउक्काइएणं भंते । समयखेत्ते समोहए समोहવાલા આ રીતે સાત શ્રેણીયા કહેલ છે. તેમાંથી એકતા વકા શ્રેગ્રીથી જઈને જે જીવ ઉત્પત્તિસ્થાનમાં ઉત્પન્ન થાય છે, તે ત્યાં એ સમયવાળી વિગ્રહ ગતિથી ઉત્પન્ન થાય છે, અને દ્વિધાતા વકા શ્રેણીથી જનારા જીવ ઉત્પત્તિ સ્થાનમાં ઉત્પન્ન થાય તે ત્રણ સમયત્રાળી વિગ્રહ ગતિથી ઉત્પન્ન થાય છે, અને જે જીવ વિશ્રેણીથી ઉત્પન્ન થાય છે, તે ચાર સમયવાળી વિગ્રહ गतिथी त्यां उत्पन्न थाय छे. ' तत्तेनार्थेन गौतम ! एवमुच्यते' मे उपरथी હૈ ગૌતમ ! મે' એવુ કહેલ છે કે-તે ત્યાં એ સમયવાળી વિગ્રહ ગતિથી ઉત્પન્ન થાય છે, ત્રણ સમયવાળી વિગ્રહ ગતિથી ઉત્પન્ન થાય છે. ચાર સમયવાળી વિગ્રહ ગતિથી ઉત્પન્ન થાય છે. આ પ્રમાણે તે ચારે પ્રકારના પૃથ્વીકાયિકામાં ઉત્પન્ન થવા સંખ'ધી કથન કહેવુ' જોઈ એ. અને અપર્યાપ્તક, પર્યાપ્તક તેજરકાયિકામાં ઉત્પન્ન થત્રાના સંબંધમાં કહેવું જોઇએ.
'अपज्जत पायरते उक्काइएणं भंते ! समयखेत्ते समोहप समोहणित्ता' हे भगवन्